นับตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ดินแดนที่เป็นราชรัฐอันดอร์ราในปัจจุบันได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมต่าง ๆ อาทิ Franks, Visigoths และอาหรับ ในสมัยของกษัตริย์ Charlemagne ของฝรั่งเศส ในปลายศตวรรษที่ 9 ได้มีการจัดตั้ง เขตปกครองในเทือกเขาพีรีนิส ซึ่งรวมเขตอันดอร์ราขึ้นภายใต้ชื่อ Marca Hispanica ต่อมาเชื่อกันว่ากษัตริย์ Charlemagne ยอมให้อันดอร์รามีอิสรภาพโดยเอกสารชื่อ Carta de Fundacio d’Andorra แต่หลังจากกษัตริย์ Charlemagne สิ้นพระชนม์ อันดอร์รากลับตกไปอยู่ใต้อำนาจของ Count of Urgell ซึ่งต่อมาได้ยินยอมยกดินแดนให้ Bishop of Urgell ในปีค.ศ. 1113 ซึ่งได้สืบทอดสิทธิและเป็นเจ้าของเหนือดินแดนนี้เรื่อยมาในนามของ Church of Urgell ในปี ค.ศ. 1159 มีการสู้รบแย่งชิงดินแดนระหว่าง Church of Urgell กับ Count of Foix จนถึงปี ค.ศ. 1278 จึงได้มีการลงนามระหว่าง Church of Urgell และ Count of Foix ( Roger Bernard ) ในสนธิสัญญา Pariatges อันมีผลให้ราชรัฐอันดอร์ราเป็นดินแดนที่มีสถานะเป็นราชรัฐร่วม ( coprincipality ) ระหว่าง Church of Urgell และ Count of Foix โดย Bishop of Urgell ได้อำนาจอธิปไตยเหนือดินแดน และ Count of Foix มีอำนาจด้านการเมือง การศาล และการทหาร ต่อมา Count of Foix ได้สมรสกับ Viscount of Bearn รัชทายาทแห่งแคว้น Navarre ผู้นำฝรั่งเศสจึงได้สืบทอดการปกครองดังกล่าวจนถึงสมัยของ Henry IV ซึ่งดำรงตำแหน่ง Count of Foix ที่ขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศส ดังนั้น อันดอร์ราจึงกลายเป็นราชรัฐร่วมระหว่าง Church of Urgell ของสเปนกับฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1419 church of Urgell และฝรั่งเศสได้ให้สัตยาบันแก่ Council of the Land ในการจัดตั้ง General Council หรือรัฐสภาของราชรัฐอันดอร์ราในปัจจุบันระหว่างปี ค.ศ. 1866-68 church of Urgell และฝรั่งเศสได้ประกาศ Nova Reforma ( New Reform ) เป็นแนวทางในการจัดระบบการเมืองและการบริหารในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 และเริ่มยุคของการขยายตัวทางเศรษฐกิจ วันที่ 15 มกราคม ค.ศ. 1981 church of Urgell และฝรั่งเศสได้ออกกฤษฎีกาจัดตั้ง ระบบการปกครองราชรัฐอันดอร์ราใหม่ ต่อมาเมื่อวันที่ 14 มีนาคม ค.ศ. 1993 ได้มีการลงประชามติให้ราชรัฐอันดอร์รามีการปกครองระบอบประชาธิปไตย และมีรัฐธรรมนูญปกครองฉบับแรก ( ซึ่งฝรั่งเศสและสเปนได้ยกร่างร่วมกัน ) ซึ่งประกาศใช้เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1993 รัฐธรรมนูญดังกล่าวกำหนดให้อำนาจอธิปไตยมาจากประชาชน โดยการเลือกตั้งสมาชิกผู้แทนราษฎร แบ่งแยกอำนาจบริหารและอำนาจนิติบัญญัติออกจากกัน และยังคงมอบอำนาจให้ประธานาธิบดีฝรั่งเศสและ Bishop of Urgell แห่งสเปน ดำรงตำแหน่งประมุขร่วมกัน
รัฐธรรมนูญราชรัฐอันดอร์รา ปี ค.ศ. 1993 กำหนดให้ราชรัฐอันดอร์ราปกครอง ด้วยระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาเดียว โดยมีประมุขร่วม ( Parliamentary Co-Principality ) คือพระราชาคณะ ( Bishop ) แห่งเมือง Urgell ของสเปน และประธานาธิบดีฝรั่งเศส โดยประมุขทั้งสองเป็นประมุขในทางสัญลักษณ์เท่านั้น โดยมีผู้แทนของตนอยู่ในราชรัฐอันดอร์รา ซึ่งเป็นตำแหน่งที่เรียกว่า Vegeur ฝ่ายบริหาร ประกอบด้วย นายกรัฐมนตรี ซึ่งเป็นหัวหน้ารัฐบาลและคณะรัฐมนตรี 9 คน ฝ่ายนิติบัญญัติ ประกอบด้วยสมาชิกจำนวนไม่ต่ำกว่า 28 คน และไม่เกิน 42 คน ปัจจุบันมี 28 คน และมีระยะเวลาดำรงตำแหน่ง 4 ปี ฝ่ายตุลาการ ใช้ระบบกฎหมายอิงตามแบบสเปนและฝรั่งเศส โดยอำนาจฝ่ายตุลาการดำเนินการโดย Battlles ( Magistrates ) ทั้งนี้ ศาลมี 3 ระดับ คือ Tribunal of Judges ( Tribunal de Batlles ), Tribunal of the Courts ( Tribunal de Corts ) และ Supreme Court of Justice ( Tribunal Superior de Justicia ) เขตการปกครอง แบ่งเป็น 7 เขต ( parish หรือ parraquia/parroquies ) คือ Andorra la Vella, Canillo, Encamp, Ordino, La Massana, Sant Julia de Loria และ Escaldes-Engordany
อันดอร์ราประกอบด้วยเขตการปกครองส่วนท้องถิ่น ( กาตาลา : parròquia ) 7 เขต ได้แก่
ตั้งอยู่บนเทือกเขา Pyrenees ระหว่างประเทศฝรั่งเศส ( ทางทิศเหนือ ) และสเปน ( ทางทิศใต้ ) ที่ระดับความสูงระหว่าง 838 – 2,946 เมตร
เนื่องจากประเทศอันดอร์ราไม่มีสกุลเงินใช้เป็นของตนเอง โดยก่อนหน้านี้ใช้เงินสกุลฟรังก์ฝรั่งเศสและเปเซตาสเปน ในปัจจุบันใช้สกุลเงินยูโรเป็นหลัก รายได้ GDP ต่อหัว ประมาณ 16,600 ดอลลาร์สหรัฐ และมี GDP โดยรวมประมาณ 1,065,000,000 ดอลลาร์สหรัฐ โดยมีรายได้หลักมาจากการท่องเที่ยว ปัจจุบันมีนักท่องเที่ยวเดินทางไปเยือนประมาณ 15,000,000 คนต่อปี สภาวะทั่วไปทางเศรษฐกิจ ราชรัฐอันดอร์ราเป็นรัฐปลอดภาษี มีรายได้หลักมาจากการท่องเที่ยว ( ซึ่งมีนักท่องเที่ยวประมาณปีละ 11.6 ล้านคนและทำรายได้เป็นสัดส่วน 80 % ของ GDP ) การธนาคาร ( tax haven ) และด้านอสังหาริมทรัพย์ รายได้จากภาคอุตสาหกรรมมีไม่มาก ภาคการผลิตที่สำคัญ คือ บุหรี่ ซิการ์ เครื่องเรือน การที่อันดอร์ร่ามีพื้นที่แพาะปลูกเพียงร้อบละ 2 ของพื้นที่ทั้งหมดทำให้ภาคเกษตรกรรม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการเลี้ยงปศุสัตว์ ( แกะ ) การทำป่าไม้และปลูกยาสูบได้รับความสำคัญน้อยลงเรื่อย ๆ ราชรัฐอันดอร์รามีทรัพยากรธรรมชาติไม่มากนัก อาทิ น้ำแร่ ป่าไม้ แร่เหล็ก ตะกั่ว และสามารถผลิตไฟฟ้าพลังน้ำได้มากพอเป็นสินค้าออกสำคัญ ในด้านการค้าระหว่างประเทศ ( ปี 2551 ) สินค้าส่งออกที่สำคัญ : อุปกรณ์สื่อสาร เครื่องเสียง ผลิตภัณฑ์ยาสูบ เฟอร์นิเจอร์ ตลาดส่งออกที่สำคัญ : สเปน ฝรั่งเศส สินค้านำเข้าที่สำคัญ : สินค้าอุปโภคบริโภค อาหาร และไฟฟ้า ตลาดนำเข้าที่สำคัญ : สเปน ฝรั่งเศส ราชรัฐอันดอร์ราลงนามในความตกลงทางการค้ากับสหภาพยุโรปเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน ค.ศ. 1990 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม ค.ศ. 1991 เป็นต้นมา ซึ่งส่งผลให้มีการก่อตั้งสหภาพศุลกากรสำหรับสินค้าอุตสาหกรรม ทำให้มีการยกเว้นภาษีศุลกากรสำหรับสินค้าบางรายการ แต่ยังรักษาระบบการค้าสำหรับสินค้าเกษตรกับประเทศที่สามไว้ตามเดิม ดัชนีทางเศรษฐกิจ ที่สำคัญ ( 2551 ) ได้แก่ – ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ GDP ( PPP ) 2.77 พันล้าน USD – รายได้ประชาชาติต่อหัว 38,800 USD – การเติบโตทางเศรษฐกิจ 3.5 % – อัตราเงินเฟ้อ 3.2 %
จำนวนประชากรทั้งประเทศ มีโดยประมาณ 70,000 คน ประกอบด้วยเชื้อชาติต่างๆ คือ อันดอร์ราน สเปน โปรตุเกส ฝรั่งเศส และอื่นๆ โดยมีอัตราการเติบโตของประชากรอยู่ที่ 0.8 % และอายุเฉลี่ยของประชากร85ปี
ภาษา ภาษาราชการ คือ กาตาลา ( Catalan ) แต่มีการใช้ภาษาสเปนและฝรั่งเศสอย่างแพร่หลาย ศาสนา ศาสนาคริสต์ นิกายโรมันคาทอลิก 92 % และ โปรเตสแตนท์ 0.5 % สกุลเงิน ไม่มีสกุลเงินของตนเอง แต่ใช้เงินยูโรเป็นหลัก ระบบการเมือง รัฐธรรมนูญราชรัฐอันดอร์รา ปี ค.ศ. 1993 กำหนดให้ราชรัฐอันดอร์ราปกครอง ด้วยระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาเดียว โดยมีประมุขร่วม ( Parliamentary Co-Principality ) คือพระราชาคณะ ( Bishop ) แห่งเมือง Urgell ของสเปน และประธานาธิบดีฝรั่งเศส โดยประมุขทั้งสองเป็นประมุขในทางสัญลักษณ์เท่านั้น โดยมีผู้แทนของตนอยู่ในราชรัฐอันดอร์รา ซึ่งเป็นตำแหน่งที่เรียกว่า Vegeur ฝ่ายบริหาร ประกอบด้วย นายกรัฐมนตรี ซึ่งเป็นหัวหน้ารัฐบาลและคณะรัฐมนตรี 9 คน ฝ่ายนิติบัญญัติ ประกอบด้วยสมาชิกจำนวนไม่ต่ำกว่า 28 คน และไม่เกิน 42 คน ปัจจุบันมี 28 คน และมีระยะเวลาดำรงตำแหน่ง 4 ปี ฝ่ายตุลาการ ใช้ระบบกฎหมายอิงตามแบบสเปนและฝรั่งเศส โดยอำนาจฝ่ายตุลาการดำเนินการโดย Battlles ( Magistrates ) ทั้งนี้ ศาลมี 3 ระดับ คือ Tribunal of Judges ( Tribunal de Batlles ), Tribunal of the Courts ( Tribunal de Corts ) และ Supreme Court of Justice ( Tribunal Superior de Justicia ) เขตการปกครอง แบ่งเป็น 7 เขต ( parish หรือ parraquia/parroquies ) คือ Andorra la Vella, Canillo, Encamp, Ordino, La Massana, Sant Julia de Loria และ Escaldes-Engordany ประมุขร่วมสาธุคุณ Joan Enric Vives Sicilia กับ นาย Nicolas Sarkozy ผู้แทนประมุข หรือ Vegeur ของฝ่ายสเปน คือนาย Nemesi Marquès Oste และของฝ่ายฝรั่งเศส คือนาย Christian Frémont นายกรัฐมนตรี นายจูเม บาร์ตูเมอู กาซานี ( Jaume Bartumeu Cassany ) ( ตั้งแต่ 5 มิถุนายน 2552 )
Read more: Swansea City A.F.C.
รมว. กต. นายฆาเบียร์ เอสปอต มิโร ( Xavier Espot Miro ) ชาวแอนดอร์รัน ( Andorran ) มีอายุเฉลี่ยยืนยาวมากที่สุดในโลก คือ 83.5 ปี ( ข้อมูลปี 2550 )
ราชรัฐอันดอร์ราและ ไทย สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกันเมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2543 โดยฝ่ายไทยได้แต่งตั้งให้เอกอัครราชทูต ณ กรุง มาดริด ของ สเปน ดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยประจำราชรัฐอันดอร์ราอีกตำแหน่งหนึ่ง
ในภาพรวม ไทย กับอันดอร์รายังมีความสัมพันธ์ทาง การค้า ไม่มากนัก โดยมีมูลค่าการค้ารวม 3.86 ล้าน USD ไทย ส่งออก 0.44 ล้าน USD นำเข้า 3.42 ล้าน USD ไทยขาดดุล 2.99 ล้าน USD สินค้าส่งออกที่สำคัญของ ไทย ได้แก่ รองเท้า และชิ้นส่วน อาหารทะเล กระป๋อง และแปรรูป ผลิตภัณฑ์ พลาสติก แผง วงจรไฟฟ้า รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ อัญมณี และ เครื่องประดับ เสื้อผ้า สำเร็จรูป สินค้านำเข้าที่สำคัญของ ไทย ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ โลหะ เนื้อสัตว์ สำหรับการบริโภค เครื่องใช้และเครื่องตกแต่งภายในบ้านเรือน สัตว์น้ำ สดแช่เย็น/แช่แข็ง สิ่งพิมพ์ ผลิตภัณฑ์สิ่งทอ แผงวงจรไฟฟ้า เครื่อง คอมพิวเตอร์ และส่วนประกอบ ปัญหาและอุปสรรคทางการค้า ตลาด ราชรัฐอันดอร์ราเป็นตลาดขนาดเล็ก ซึ่งภาครัฐและเอกชนของ ไทย ยังขาดข้อมูลด้านการตลาด
- Armengol Aleix, E. (2009). Andorra: un profund i llarg viatge (ภาษาคาตาลัน). Andorra: Government of Andorra. ISBN 9789992005491.
- Guillamet Anton, J. (2009). Andorra: nova aproximació a la història d’Andorra (ภาษาคาตาลัน). Andorra: Revista Altaïr. ISBN 9788493622046.
- Llop Rovira, Marta (1998). “L’Edat Moderna a Andorra (S. XVII al XVIII)”. Història, Geografia i Institucions d’Andorra. Government of Andorra. ISBN 99920-0-185-2.
- Ministeri d’Educació, Joventut i Esports (1996). “L’Edat Antiga i Mitjana a Andorra”. Història, Geografia i Institucions d’Andorra. Government of Andorra.
- Peruga Guerrero, J. (1998). La crisi de la societat tradicional (S. XIX) (ภาษาคาตาลัน). Andorra: Segona Ensenyança. ISBN 9789992001868.
- Berthet, Elie – The Valley of Andorra. Bristol: J. W. Arrowsmith, 1886.
- Butler, Michael – Frisch: Andorra.
- Carrick, Noel – Let’s Visit Andorra. London: Macmillan, 1988.
Chisholm, Hugh, บ.ก. (1911). สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. 01 (11 ed.). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. pp. 965–966.- Deane, Shirley – The Road to Andorra. London: John Murray, 1960.
- Duursma, John C. – Fragmentation and the International Relations of Micro-States. Cambridge University Press, 1996.
- Jenner, Paul & Christine Smith – Landscapes of the Pyrenees. London: Sunflower Books, 1990.
- Johnson, Virginia W. – Two Quaint Republics, Andorra and San Marino.
- Leary, Lewis Gaston – Andorra the Hidden Republic. London: T. Fisher Unwin, 1912.
- Mackintosh, May – Assignment in Andorra. London: Pan, 1976.
- Murray, James Erskine – A Summer in the Pyrenees. London: John Macrone, 1837.
- Newman, Bernard – Round About Andorra. London: George Allen & Unwin, 1928.
- Piesold, Werner – Andorra.
- Reichert, Thomas – Andorra, A Country Survey. Nuremberg, 1986.
- Spender, Harold & H. Llewellyn Smith – Through the High Pyrenees. London: A. D. Innes, 1898.
- Vila, Linda Armengol – Approach to the History of Andorra. Perpignan: Institut d’Estudis Andorrans, 1989.
- Vilajoana, Ricard Fiter & M. Marti Rebols – All Andorra. Barcelona: Escudo de Oro, 1979.
- Waagenaar, Sam – The Little Five. London: Andre Deutsch, 1960.
Read more: Swansea City A.F.C.