สงครามกลางเมืองซีเรีย เป็นการขัดกันด้วยอาวุธหลายฝ่ายที่กำลังดำเนินอยู่ในประเทศซีเรีย โดยมีต่างชาติเข้าแทรกแซง ความไม่สงบเริ่มในต้นฤดูใบไม้ผลิปี 2554 ในบริบทการประท้วง อาหรับสปริง โดยมีการประท้วงทั่วประเทศต่อรัฐบาลประธานาธิบดี บัชชาร อัลอะซัด ซึ่งกำลังของเขาสนองโดยการปราบปรามอย่างรุนแรง ความขัดแย้งค่อย ๆ กลายจากการประท้วงของประชาชนเป็นการกบฏมีอาวุธหลังการล้อมทางทหารหลายเดือน [ 88 ] รายงานสหประชาชาติฉบับหนึ่งในปลายปี 2555 อธิบายความขัดแย้งว่า “ มีสภาพนิยมนิกาย ( sectarian ) อย่างเปิดเผย ” ระหว่างกำลังรัฐบาล ทหารอาสาสมัครซึ่งส่วนใหญ่เป็นอะละวี ( Alawite ) และกลุ่ม ชีอะฮ์ อื่น [ 89 ] ต่อสู้กับกลุ่มกบฏซึ่งมี ซุนนี ครอบงำเป็นส่วนใหญ่ [ 90 ] [ 91 ] แม้ทั้งฝ่ายค้านและกำลังรัฐบาลต่างปฏิเสธ [ 92 ] [ 93 ] ทีแรกรัฐบาลซีเรียอาศัยกองทัพเป็นหลัก แต่ตั้งแต่ปี 2557 หน่วยป้องกันท้องถิ่นซึ่งประกอบจากอาสาสมัครที่เรียก กำลังป้องกันชาติ ( National Defence Force ) ได้มีบทบาทมากขึ้น ค่อย ๆ กลายเป็นกำลังทหารหลักของรัฐซีเรีย รัฐบาลซีเรียได้รับความช่วยเหลือทางเทคนิค การเงิน การทหารและการเมืองจากประเทศรัสเซีย อิหร่านและอิรักมาตั้งแต่ต้น ในปี 2556 ฮิซบุลลอฮ์ ที่อิหร่านสนับสนุนเข้าร่วมสงครามโดยสนับสนุนกองทัพซีเรีย [ 94 ] [ 95 ] รัสเซียเข้าร่วมปฏิบัติการทางอากาศตั้งแต่เดือนกัยายน 2558 เนื่องจากการเกี่ยวพันของต่างชาติ ความขัดแย้งนี้จึงถูกเรียกว่าเป็น สงครามตัวแทน ระหว่างชาติซุนนีและชีอะฮ์ภูมิภาค ที่สำคัญที่สุดคือความขัดแย้งตัวแทนระหว่างซาอุดีอาระเบียและอิหร่าน [ 96 ] [ 97 ] ในเดือนกันยายน 2558 รัสเซีย อิรัก อิหร่านและซีเรียตั้งห้องปฏิบัติการร่วม ( ศูนย์สารสนเทศ ) ในกรุงแบกแดดเพื่อประสานงานกิจกรรมของพวกตนในประเทศซีเรีย วันที่ 30 กันยายน 2558 ประเทศรัสเซียเริ่มการทัพทางอากาศของตนโดยเข้ากับฝ่ายและด้วยคำขอของรัฐบาลซีเรีย จึงเกิดสงครามตัวแทนระหว่างสหรัฐและรัสเซีย [ 98 ] [ 99 ] [ 100 ] [ 101 ] ซึ่งนักวิจารณ์บางส่วนบรรยายสถานการณ์ว่าเป็น “ ก่อนสงครามโลกโดยมีประเทศเกือบโหลพัวพันในสองความขัดแย้งที่ทับซ้อนกัน ” [ 102 ] ฝ่ายค้านมีอาวุธประกอบด้วยหลายกลุ่มซึ่งก่อตั้งในห้วงความขัดแย้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กองทัพซีเรียเสรี ( FSA ) ซึ่งเป็นผู้แรกที่หยิบอาวุธในปี 2554 และแนวร่วมอิสลามซึ่งก่อตั้งในปี 2556 ฝ่ายทางตะวันออก รัฐอิสลามอิรักและเลแวนต์ ( ISIL ) กลุ่มนักรบญิฮัดซึ่งกำเนิดในประเทศอิรัก ได้ชัยชนะทางทหารอย่างรวดเร็วทั้งในประเทศซีเรียและอิรัก จนลงเอยด้วยพิพาทกับกบฏอื่น ฝ่ายแนวร่วมนานาชาติที่มีสหรัฐเป็นผู้นำมีการสถาปนาขึ้นในปี 2557 โดยมีวัตถุประสงค์ที่ประกาศไว้ว่าเพื่อตอบโต้ ISIL และได้ดำเนินการโจมตีทางอากาศต่อ ISIL ในซีเรีย ตลอดจนเป้าหมายบะอัธซีเรียและให้การสนับสนุนต่อสหพันธรัฐประชาธิปไตยซีเรียเหนือ สหรัฐเลิกให้การสนับสนุนด้านอาวุธโดยตรงต่อ FSA ในปี 2560 ; ปลายปี 2560 อิทธิพลและดินแดนควบคุมของ ISIL เสื่อมลง จนซีเรียประกาศว่าประเทศได้รับการปลดปล่อยจาก ISIL แล้ว ด้านตุรกีมีความเกี่ยวข้องในสงครามตั้งแต่ปี 2559 และสนับสนุนฝ่ายค้านซีเรียอย่างแข็งขันและยึดพื้นที่ได้เป็นบริเวณกว้างทางภาคเหนือของประเทศซีเรีย องค์การระหว่างประเทศกล่าวหารัฐบาลซีเรีย ISIL และกำลังฝ่ายค้านอื่นว่าละเมิด สิทธิมนุษยชน อย่างรุนแรง โดยเกิดการสังหารหมู่หลายครั้ง [ 103 ] [ 104 ] [ 105 ] [ 106 ] [ 107 ] ความขัดแย้งนี้ทำให้เกิดการย้ายประชากรอย่างสำคัญ ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2558 [ 108 ] สหประชาชาติประกาศเริ่มการเจรจาสันติภาพซีเรียเจนีวาที่สหประชาชาติเป็นสื่อกลางอย่างเป็นทางการ โดยการสู้รบยังดำเนินไปโดยไม่มีทีท่าลดลง [ 109 ]

ประเทศซีเรียกลายเป็นสาธารณรัฐเอกราชในปี 2489 แต่การปกครองระบอบประชาธิปไตยสิ้นสุดลงด้วยรัฐประหารในเดือนมีนาคม 2492 ตามด้วยรัฐประหารอีกสองครั้งในปีเดียวกัน [ 110 ] [ 111 ] การก่อการกำเริบของประชาชนต่อการปกครองระบอบทหารในปี 2497 มีการถ่ายโอนอำนาจของกองทัพสู่พลเรือน ตั้งแต่ปี 2501 ถึง 2504 สหภาพช่วงสั้น ๆ กับประเทศอียิปต์เปลี่ยนระบบรัฐสภาของซีเรียเป็นรัฐบาลระบบประธานาธิบดีที่รวมอำนาจปกครองอย่างสูง [ 112 ] รัฐบาลพรรคบะอัธสาขาภูมิภาคซีเรียซึ่งเป็นฆราวาสเถลองอำนาจผ่านรัฐประหารที่สัมฤทธิ์ผลในปี 2506 อีกหลายปีถัดมา ประเทศซีเรียเผชิญรัฐประหารและการเปลี่ยนแปลงผู้นำอีก [ 113 ] ในเดือนมีนาคม 2514 ฮาฟิซ อัลอะซัด ชาวอะละวี ประกาศตนเป็นประธานาธิบดีซึ่งเป็นตำแหน่งที่เขาครองจนถึงแก่อสัญกรรมในปี 2543 ตั้งแต่ปี 2513 สาขาภูมิภาคซีเรียซึ่งเป็นฆราวาสยังเป็นองค์การการเมืองที่ครอบงำในประเทศซึ่งเป็นรัฐพรรคการเมืองเดียวจนมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาประชาชนซีเรียแบบหลายพรรคการเมืองครั้งแรกในปี 2555 [ 114 ] ในวันที่ 31 มกราคม 2516 ฮาฟิซ อัลอะซัดนำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ไปปฏิบัติ ซึ่งนำสู่วิกฤตการณ์ระดับชาติ รัฐธรรมนูญฉบับนี้ผิดจากฉบับก่อนที่ไม่กำหนดให้ประธานาธิบดีซีเรียเป็นมุสลิม ทำให้เกิดการเดินขบวนดุเดือดใน ฮะมาฮ์ ฮอมส์ และ อะเลปโป ซึ่งกลุ่มภราดรภาพมุสลิมและอูละมา ( ulema ) เป็นผู้จัดระเบียบ พวกเขาตีตราอะซัดว่าเป็น “ ศัตรูแห่ง อัลลอฮ์ “ และเรียกร้อง ญิฮาด ต่อการปกครองของเขา รัฐบาลรอดพ้นการกบฏด้วยอาวุธโดยอิสลามซุนนีย์ซึ่งเป็นสมาชิกภราดรภาพมุสลิมเป็นหลักหลายครั้งตั้งแต่ปี 2519 ถึง 2525 ครั้นฮาฟิซ อัลอะซัดถึงแก่อสัญกรรมในปี 2553 บุตรของเขา บัชชาร อัลอะซัด ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีซีเรีย บัชชาร อัลอะซัดกับภรรยา อัสมา มุสลิมซุนนีย์ซึ่งเกิดและได้รับการศึกษาในบริเตน ทีแรกจุดความหวังการปฏิรูปประชาธิปไตย เกิดดามัสกัสสปริง ช่วงการอภิปรายทางสังคมและการเมือง ระหว่างเดือนกรกฎาคม 2543 และสิงหาคม 2544 [ 116 ] ดามัสกัสสปริงสิ้นสุดลงในเดือนสิงหาคม 2544 ด้วยการจับกุมและจำคุกนักกิจกรรมชั้นแนวหน้าสิบคนซึ่งเรียกร้องการเลือกตั้งแบบประชาธิปไตยและการรณรงค์ ดื้อแพ่ง [ 117 ] ในความเห็นของนักวิจารณ์ บัชชาร อัลอะซัดไม่อาจให้การปฏิรูปตามที่ให้คำมั่นไว้ [ 118 ] ในการเลือกตั้งปี 2543 และ 2550 เขาได้รับเสียงสนับสนุน 99.7 % และ 97.6 % ในการลงประชามติเรื่องตำแหน่งผู้นำของเขาโดยไม่มีคู่แข่ง [ 119 ] [ 120 ] [ 121 ] ประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัดยืนยันว่าไม่มี “ ฝ่ายค้านสายกลาง ” ต่อการปกครองของเขา และว่ากำลังฝ่ายค้านทั้งหมดเป็นญิฮัดที่เจตนาทำลายรัฐบาลฆราวาสของเขา ในเดือนเมษายน 2560 เขาให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์โครเอเชียฉบับหนึ่งว่า กลุ่มก่อการร้ายที่ปฏิบัติการอยู่ในซีเรีย “ เชื่อมโยงกับวาระของต่างประเทศ ” [ 122 ]
อาหรับซีเรีย ร่วมกับอาหรับปาเลสไตน์ประมาณ 600,000 คนคิดเป็นร้อยละ 74 ของประชากร ( หากไม่นับคริสต์ศาสนิกชนซีเรีย ) [ 123 ] มุสลิมในซีเรียเป็นซุนนีร้อยละ 74 ( รวมซูฟี ) ชีอะฮ์ร้อยละ 13 ( รวมอะลาวีร้อยละ 8–12 และมูรชิด ) ดรูซร้อยละ 3 ส่วนอีกร้อยละ 10 ที่เหลือเป็นคริสต์ศาสนิกชน ซุนนีซีเรียมิใช่อาหรับทั้งหมด ตระกูลอะซัดมีศาสนาผสม บัชชารแต่งงานกับภรรยาซุนนีและมีบุตรหลายคน เขาเข้ารีตนิกายเดียวกับบิดามารดาคืออะลาวี [ 124 ] อะลาวีควบคุมฝ่ายความมั่นคงของซีเรีย [ 125 ] [ 126 ] ส่วนคริสต์ศาสนิกชนซีเรียส่วนใหญ่เป็นคริสตจักรตะวันออกซึ่งอยู่ในบริเวณนี้มาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 1 [ 127 ] เคิร์ดซีเรีย ชนกลุ่มน้อยซึ่งคิดเป็นประมาณร้อยละ 9 ของประชากร เผชิญเลือกปฏิบัติทางเชื้อชาตและปฏิเสธสิทธิทางวัฒนธรมและภาษา ตลอดจนการปฏิเสธความเป็นพลเมืองอยู่บ่อยครั้งตลอดประวัติศาสตร์ของรัฐซีเรีย [ 128 ] เติร์กเมนคิดเป็นร้อยละ 3–5 ของประชากร ชาวอัสซีเรีย ชนเซมิติกคริสต์ศาสนิกชนที่พูดภาษาแอราเมอิกตะวันออกพื้นเมือง มีจำนวนประมาณ 400,000 คน [ 129 ] ส่วนใหญ่พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศซีเรีย ส่วนกลุ่มชาติพันธุ์อื่นได้แก่อาร์มีเนีย เซอร์แคสเซียน เติร์กเมน กรีก Mhallami, Kawliya, เยซีดี, Shabaks, และ Mandeans [ 130 ]
ความไม่เสมอภาคทางสังคม-เศรษฐกิจเพิ่มขึ้นอย่างสำคัญหลังฮาฟิซ อัลอะซัดริเริ่มนโยบาย ตลาดเสรี ในช่วงบั้นปลายชีวิต และเพิ่มมากขึ้นหลัง บัชชาร อัลอะซัด เถลิงอำนาจ ด้วยการเน้นภาคบริการ นโยบายเหล่านี้ให้ประโยชน์ต่อประชากรส่วนน้อยของประเทศ ส่วนใหญ่เป็นผู้ที่มีความสัมพันธ์กับรัฐบาล และสมาชิกของชนชั้นวาณิชซุนนีในกรุงดามัสกัสและอะเลปโป [ 131 ] ในปี 2553 จีดีพีต่อหัวของซีเรียอยู่ที่ 2,834 ดอลลาร์สหรัฐ เทียบได้กับประเทศ แอฟริกาใต้สะฮารา อย่าง ไนจีเรีย และต่ำกว่าประเทศเพื่อนบ้านอย่าง เลบานอน โดยมีอัตราเติบโตต่อปีร้อยละ 3.39 ซึ่งต่ำกว่า ประเทศกำลังพัฒนา ส่วนใหญ่ [ 132 ] ประเทศซีเรียยังเผชิญกับอัตราว่างงานของเยาวชนสูง [ 133 ] เมื่อสงครามเริ่ม ความไม่พอใจต่อรัฐบาลมีมากที่สุดในพื้นที่ยากจนของซีเรีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งซุนนีอนุรักษนิยม [ 131 ] ซึ่งรวมนครที่มีความยากจนสูงอย่างดัรอาและฮอมส์ และเขตยากจนของนครใหญ่ ๆ
สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศซีเรียเป็นหัวข้อวิจารณ์อย่างหนักจากองค์การระดับโลก [ 134 ] สิทธิการแสดงออกอย่างเสรี การสมาคมและการชุมนุมถูกควบคุมอย่างเข้มงวดตั้งแต่ก่อนการก่อการกำเริบ [ 135 ] ประเทศอยู่ภายใต้การปกครองฉุกเฉินตั้งแต่ปี 2506 ถึงปี 2554 และห้ามการชุมนุมเกินกว่าห้าคน [ 136 ] กำลังความมั่นคงมีอำนาจจับกุมและกักขังอย่างกว้างขวาง [ 137 ] ทางการรังควานและจำคุกนักเคลื่อนไหวสิทธิมนุษยชนและนักวิจารณ์รัฐบาลอื่นซึ่งมักถูกกักขัอย่างไม่มีกำหนดและถูก ทรมาน ภายใต้ภาวะคล้ายเรือนจำ [ 135 ] สตรีและชนกลุ่มน้อยชาติพันธุ์เผชิญกับการเลือกปฏิบัติในภาครัฐ [ 135 ] เคิร์ดซีเรียหลายพันคนถูกปฏิเสธการให้สิทธิพลเมืองในปี 2505 และผู้สืบสันดานถูกตีตราว่า “ คนต่างด้าว ” [ 138 ] เหตุจลาจลหลายครั้งในปี 2547 ทำให้เกิดความตึงเครียดเพิ่มขึ้นใน เคอร์ดิสถานซีเรีย [ 139 ] และมีการปะทะกันบางครั้งระหว่างผู้ประท้วงเคิร์ดกับกำลังความมั่นคงนับแต่นั้น แม้มีความหวังการเปลี่ยนแปลงประชาธิปไตยใน ดามัสกัสสปริง ปี 2543 แต่ส่วนใหญ่ถือว่าบัชชาร อัลอะซัดล้มเหลวการนำพัฒนาการไปปฏิบัติ รายงานของ ฮิวแมนไรตส์วอช ที่ออกก่อนการก่อการกำเริบปี 2554 ระบุว่า เขาล้มเหลวในการพัฒนาสถานะสิทธิมนุษยชนนับแต่ครองอำนาจ [ 140 ]
การประท้วงเริ่มต้นเมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2554 เมื่อผู้ประท้วงเดินขบวนในเมืองหลวง ดามัสกัส เรียกร้องการปฏิรูปประชาธิปไตยและการปล่อยตัวนักโทษการเมือง กำลังความมั่นคงตอบโต้โดยการเปิดฉากยิงใส่ผู้ประท้วง [ 143 ] การประท้วงดังกล่าวมีสาเหตุจากการที่รัฐบาลจับกุมเด็กชายกับเพื่อนฐานเขียนกราฟิตี “ ประชานต้องการให้รัฐบาลล่มสลาย ” ในนครดัรอา ( Daraa ) [ 143 ] [ 144 ] เด็กชายผู้นั้นชื่อ ฮัมซา อัลคาตีป ( Hamza al-Khateeb ) วัย 13 ปี ถูกทรมานและฆ่า [ 145 ] วันที่ 20 มีนาคม ผู้ประท้วงเผาสำนักงานใหญ่พรรคบะอัษและ “ อาคารอื่น ” เหตุปะทะให้หลังนั้นทำให้ตำรวจเสียชีวิตเจ็ดนาย [ 146 ] และผู้ประท้วงเสียชีวิต 15 คน [ 147 ] สิบวันถัดมา ประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัดกล่าวสุนทรพจน์โทษ “ ผู้สมคบต่างด้าว ” ที่ผลักดันโฆษณาชวนเชื่ออิสราเอลให้เกิดการประท้วง [ 148 ] จนถึงวันที่ 7 เมษายน ผู้ประท้วงเรียกร้องการปฏิรูปประชาธิปไตย การปล่อยตัวนักโทษการเมือง การเพิ่มเสรีภาพ การเลิกกฎหมายฉุกเฉินและการยุติการฉ้อราษฎร์บังหลวงเป็นสำคัญ หลังวันที่ 8 เมษายน การเน้นคำขวัญการเดินขบวนค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นการเรียกร้องให้ล้มรัฐบาลอะซัดแทน การประท้วงลุกลาม ในวันที่ 8 เมษายน เกิดการประท้วงพร้อมกันในสิบนคร ครั้นวันที่ 22 เมษายน เกิดการประท้วงในยี่สิบนคร เมื่อถึงปลายเดือนพฤษภาคม 2554 มีพลเรือนเสียชีวิต 1,000 คน [ 149 ] และทหารและตำรวจ 150 นาย [ 150 ] และมีผู้ถูกควบคุมตัวอีกหลายพันคน [ 151 ] ซึ่งในจำนวนนี้มีนักศึกษา นักกิจกรรมเสรีนิยมและผู้เรียกร้องสิทธิมนุษยชนรวมอยู่ด้วย [ 152 ] เกิดการขัดขืนด้วยอาวุธอย่างสำคัญต่อฝ่ายความมั่นคงของรัฐในวันที่ 4 มิถุนายน 2554 ในจิซร์ อัล-ชูกูร์ ( Jisr al-Shughur ) รายงานที่ไม่ได้รับการยืนยันอ้างว่ากำลังความมั่นคงส่วนหนึ่งในจิซร์แปรพักตร์หลังตำรวจลับและเจ้าหน้าที่ข่าวกรองประหารชีวิตทหารที่ปฏิเสธคำสั่งยิงพลเรือน [ 153 ] ต่อมา ผู้ประท้วงในประเทศซีเรียจับอาวุธมากขึ้น และทหารแปรพักตร์มากขึ้นเพื่อคุ้มครองผู้ประท้วง
นายทหารใน FSA ประกาศการก่อตั้งสาขาของ FSA ในตัลริฟอัต ( Tell Rifaat ) ทางเหนือของอะเลปโป เมื่อ 31 กรกฎาคม 2555 ระยะการก่อการกำเริบช่วงต้นของสงครามกลางเมืองซีเรียกินเวลาตั้งแต่ปลายเดือนกรกฎาคม 2554 ถึงเมษายน 2555 และสัมพันธ์กับการเพิ่มขึ้นของทหารอาสาสมัครฝ่ายค้านติดอาวุธทั่วประเทศซีเรียและจุดเริ่มต้นของการกบฏด้วยอาวุธต่อรัฐบาลสาธารณรัฐอาหรับซีเรีย การตั้ง กองทัพซีเรียเสรี ( FSA ) เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2554 เป็นสัญลักษณ์จุดเริ่มต้นของการก่อการกำเริบ เมื่อกลุ่มนายทหารแปรพักตร์ประกาศสถาปนากำลังทหารฝ่ายค้านจัดระเบียบครั้งแรก โดยมีเป้าหมายเพื่อกำจัดบัชชาร อัลอะซัดและรัฐบาลจากอำนาจ สงครามระยะนี้มีการก่อการกำเริบของประชาชนในขั้นต้นมีลักษณะหลายประการของสงครามกลางเมือง จากผู้สังเกตการณ์ภายนอกหลายกลุ่ม รวมทั้ง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ เมื่อฝ่ายที่ติดอาวุธมีการจัดระเบียบดีขึ้นและเริ่มดำเนินการโจมตีตอบโต้การปราบปรามการเดินขบวนและผู้แปรพักตร์ของรัฐบาลซีเรียเป็นผลสำเร็จ [ 154 ] คณะผู้แทนเฝ้าสังเกตของ สันนิบาตอาหรับ ซึ่งเริ่มมีขึ้นในเดือนธันวาคม 2554 ยุติด้วยความล้มเหลวในเดือนกุมภาพันธ์ 2555 เมื่อกำลังพรรคบะอัษซีเรียและทหารอาสาสมัครฝ่ายค้านยังคงรบพุ่งกันทั่วประเทศและรัฐบาลพรรคบะอัษซีเรียกีดกันมิให้ผู้สังเกตการณ์ต่างชาติเที่ยวชมสมรภูมิที่กำลังรบกันอยู่รวมทั้งที่มั่นของฝ่ายค้านที่ถูกล้อม ต้นปี 2555 โคฟี อันนัน ปฏิบัติหน้าที่เป็นผู้แทนพิเศษซีเรียร่วมของสหประชาชาติและสันนิบาติอาหรับ แผนสันติภาพของเขาจัดให้มีการหยุดยิง แต่แม้ระหว่างมีการเจรจาแผนดังกล่าว ฝ่ายกบฏและรัฐบาลซีเรียยังต่อสู้กันอยู่แม้หลังแผนสันติภาพนี้ [ 155 ] การหยุดยิงที่สหประชาชาติสนับสนุนมีโคฟี อันนัน ผู้แทนพิเศษ เป็นนายหน้าและมีประกาศในกลางเดือนเมษายน 2555
การเพิ่มระดับปี 2555–56 ของสงครามกลางเมืองซีเรียเป็นระยะที่สามของสงครามกลางเมืองซีเรีย ซึ่งค่อย ๆ เพิ่มระดับจากความพยายามหยุดยิงที่มีสหประชาชาติเป็นสื่อกลางระหว่างเดือนเมษายน-พฤษภาคม 2555 แต่เสื่อมลงเป็นความรุนแรงมูลวิวัติ เพิ่มระดับความขัดแย้งดังกล่าวเป็นสงครามกลางเมืองเต็มรูป
ซากรถถังที่ถูกทำลายบนถนนในอะเลปโป เดือนตุลาคม 2555 ให้หลังการสังหารหมู่ฮูลา ( Houla ) เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2555 ซึ่งมีผู้ถูกประหารชีวิตโดยรวบรัด 108 คน และคำขาดของ FSA ต่อรัฐบาลพรรคบะอัษซีเรีย การหยุดยิงหมดสภาพโดยปฏิบัติเมื่อ FSA เริ่มการบุกทั่วประเทศต่อทหารฝ่ายรัฐบาล วันที่ 12 กรกฎาคม 2555 สหประชาชาติประกาศอย่างเป็นทางการครั้งแรกว่าประเทศซีเรียอยู่ในสภาพสงครามกลางเมือง [ 156 ] ความขัดแย้งเริ่มเคลื่อนสู่สองนครใหญ่สุด คือ ดามัสกัสและ อะเลปโป หลังการหยุดยิงเดือนตุลาคม 2555 ล้มเหลว ระหว่างฤดูหนาวปี 2555–56 และต้นฤดูใบไม้ผลิปี 2556 ฝ่ายกบฏยังคงรุกคืบทุกแนวรบ วันที่ 11 มกราคม 2556 กลุ่มอิสลามรวมทั้งแนวร่วมอัลนุสเราะเข้าควบคุมฐานทัพอากาศ Taftanaz ในเขตผู้ว่าการอิดลิปได้อย่างสมบูรณ์หลังการสู้รบหลายสัปดาห์ กลางเดือนมกราคม 2556 เมื่อมีการปะทะใหม่ระหว่างกบฏและกำลังเคิร์ดในเราะอัลอัย ( Ras al-Ayn ) กำลัง YPG เริ่มขับไล่ทหารรัฐบาลออกจากพื้นที่อุดมด้วยน้ำมันในอัลฮะซะกะฮ์ ( Hassakeh ) [ 157 ] วันที่ 6 มีนาคม 2556 ฝ่ายกบฏยึดนคร อัรร็อกเกาะฮ์ ทำให้เป็นเมืองเอกของเขตผู้ว่าการแห่งแรกที่รัฐบาลอะซัดเสีย สุดท้ายการรุกของฝ่ายกบฏถูกหยุดยั้งในเดือนเมษายน 2556 เมื่อกองทัพอาหรับซีเรียสามารถจัดระเบียบใหม่และเริ่มการบุก ในวันที่ 17 เมษายน 2556 กำลังรัฐบาลพรรคบะอัษทะลวงแนวล้อมหกเดือนของฝ่ายกบฏใน Wadi al-Deif ใกล้อิดลิป มีรายงานการสู้รบอย่างหนักรอบเมืองบะบู Babuleen หลังทหารรัฐบาลพยายามเข้าควบคุมทางหลวงหลักซึ่งมุ่งสู่อะเลปโป การเจาะวงล้อมดังกล่าวยังทำให้กำลังพรรคบะอัษส่งกำลังบำรุงต่อฐานทัพหลักสองแห่งในพื้นที่ซึ่งต้องอาศัยการส่งทางอากาศประปราย [ 158 ] ในเดือนเมษายน 2556 กำลังรัฐบาลและฮิซบุลลอฮ์ซึ่งมีความพัวพันในการสู้รบมากขึ้นเรื่อย ๆ เปิดฉากการบุกเพื่อยึดพื้นที่ใกล้อัลกุสซัยร ( al-Qusayr ) วันที่ 21 เมษายน กำลังนิยมอะซัดยึดเมือง Burhaniya, Saqraja และ al-Radwaniya ใกล้ชายแดนเลบานอน [ 159 ]
ทว่าตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2556 สถานการณ์กลายเป็นเสมอ โดยการสู้รบในทุกแนวรบระหว่างกลุ่มแยกต่าง ๆ ดำเนินต่อโดยสูญเสียรี้พลไปเป็นจำนวนมากแต่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงดินแดนที่สำคัญ วันที่ 28 มิถุนายน 2556 กำลังกบฏยึดด่านตรวจทหารสำคัญในนครดัรอา [ 160 ] ไม่นาน กลุ่มแยกฝ่ายค้านซีเรียประกาศสงครามต่อ รัฐอิสลามอิรักและลิแวนต์ ซึ่งกลายมาครอบงำเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ทั่วทั้งเขตสงครามโดยฆ่าไม่เลือกไม่ว่าภักดีต่ออะซัดหรือฝ่ายกบฏ มีการรุกใหญ่เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2556 เมื่อฝ่ายกบฏยึดฐานทัพอากาศเมนาจฮ์ ( Menagh ) หลังการล้อมนาน 10 เดือน วันที่ 21 สิงาหคม เกิดการโจมตีเคมีขึ้นในเขตกูตา ( Ghouta ) ชานกรุงดามัสกัส ทำให้มีผู้บาดเจ็บหลายพันคน และเสียชีวิตหลายร้อยคนในที่มั่นที่ฝ่ายค้านถือครองอยู่ การโจมตีดังกล่าวมีขึ้นก่อนรัฐบาลส่งกำลังทหารเข้าสู่พื้นที่ซึ่งเป็นที่กำเนิดของฝ่ายค้าน [ 161 ] การโจมตีดังกล่าวซึ่งส่วนใหญ่ถือว่ามาจากกำลังอะซัดทำให้ประชาคมนานาชาติมุ่งปลดอาวุธเคมีจากกองทัพอาหรับซีเรีย
ความตึงเครียดระหว่างกำลังกบฏสายกลางและ ISIS มีสูงตั้งแต่ ISIS ยึดเมืองชายแดนอะซัซ ( Azaz ) จากกำลังกองทัพซีเรียเสรีเมื่อวันที่ 18 กันยายน 2556 [ 162 ] ความขัดแย้งเหนืออะซัซกลับมาอีกในต้นเดือนตุลาคม [ 163 ] และในปลายเดือนพฤศจิกายน ISIS ยึดเมืองชายแดนอัตมะฮ์ ( Atme ) จากกองทัพซีเรียเสรี [ 164 ] วันที่ 3 มกราคม 2557 กองทัพมุญาฮีดีน กองทัพซีเรียเสรีและแนวร่วมอิสลามเปิดฉากการบุกต่อ ISIS ในเขตผู้ว่าการอเลปโปและอิดลิบ โฆษกฝ่ายกบฏกล่าวว่า กบฏโจมตี ISIS ใน 80 % ของหมู่บ้านที่ ISIS ถือครองอยู่ในอิดลิบและ 65 % ของหมู่บ้านในอะเลปโป [ 165 ] วันที่ 6 มกราคม กบฏฝ่ายค้านจัดการขับกำลัง ISIS ออกจากนครรักกา ที่มั่นใหญ่สุดของ ISIS และเมืองหลวงของเขตผู้ว่าการอัรร็อกเกาะฮ์ [ 166 ] วันที่ 8 มกราคม กบฏฝ่ายค้านขับกำลัง ISIS ส่วนใหญ่ออกจากนครอะเลปโป อย่างไรก็ดี กำลังเสริม ISIS จากเขตผู้ว่าการดัยรุซซูรจัดการยึดคืนหลายย่านของนครอัรร็อกเกาะฮ์ [ 167 ] เมื่อถึงกลางเดือนมกราคม ISIS ยึดนครอัรร็อกเกาะฮ์คืนได้ทั้งหมด ส่วน ISIS ขับไล่นักรบ ISIS จากนครอะเลปโปและหมู่บ้านที่อยู่ทางตะวันตกของนคร วันที่ 29 มกราคม อากาศยานตุรกีใกล้ชายแดนยิงใส่ขบวนรถ ISIS ใกล้จังหวัดอะเลปโป ฆ่านักรบ ISIS 11 คนและเอมีร์ 1 คน [ 168 ] ปลายเดือนมกราคม มีการยืนยันว่ากบฏลอบฆ่า Haji Bakr รองผู้บัญชาการของ ISIS ซึ่งเป็นประธานสภาทหารของอัลกออิดะฮ์และอดีตนายทหารในกองทัพของซัดดัม ฮุสเซน [ 169 ] เมื่อกลางเดือนกุมภาพันธ์ แนวร่วมอัลนุสเราะเข้าร่วมรบสนับสนุนกำลังกบฏและขับ ISIS ออกจากเขตผู้ว่าการดัยรุซซูร [ 170 ] เมื่อถึงเดือนมีนาคม กำลัง ISIS ถอนทัพสมบูรณ์จากเขตผู้ว่าการอิดลิบ [ 171 ] วันที่ 4 มีนาคม ISIS ถอยจากเมืองชายแดน Azaz และหมู่บ้านใก้เคียง โดยเลือกประชุมกำลังรอบรักกาเพื่อเตรียมยกระดับการสู้รบกับอัลนุสเราะแทน [ 172 ]
วันที่ 4 มีนาคม กองทัพซีเรียเข้าควบคุมซาเฮล ( Sahel ) ในภูมิภาค Qalamoun [ 173 ] วันที่ 8 มีนาคม กำลังรัฐบาลยึดซาราในเขตผู้ว่าการฮอมส์ ขัดขวางเส้นทางกำลังบำรุงของกบฏจากเลบานอนยิ่งขึ้น [ 174 ] วันที่ 11 มีนาคม กำลังรัฐบาลและฮิซบุลลอฮ์เข้าควบคุมภูมิภาค Rima Farms ที่เผชิญหน้า Yabrud โดยตรง [ 175 ] วันที่ 18 มีนาคม อิสราเอลยิงปืนใหญ่ใส่ฐานทัพกองทัพซีเรีย หลังทหารสี่นายได้รับบาดเจ็บจากระเบิดข้างถนนขณะลาดตระเวนที่สูงโกลัน [ 176 ] วันที่ 19 มีนาคม กองทัพซีเรียยึด Ras al-Ain ใกล้ Yabrud หลังการสู้รบสองวัน และ al-Husn ในเขตผู้ว่าการฮอมส์ ขณะกบฏในเขตผู้ว่าการดารายึดเรือนจำดาราและปล่อยผู้จำขังหลายร้อยคน [ 177 ] [ 178 ] วันที่ 20 มีนาคม กองทัพซีเรียเข้าควบคุม ครักเดเชอวาลีเย ใน al-Husn [ 178 ] วันที่ 29 มีนาคม กองทัพซีเรียเข้าควบคุมหมู่บ้าน Flitah และ Ras Maara ใกล้ชายแดนกับเลบานอน [ 179 ] วันที่ 22 มีนาคม กบฏเข้าควบคุมจุดผ่านแดน Kesab ในเขตผู้ว่าการอัลลาษิกียะฮ์ [ 180 ] วันที่ 23 มีนาคม กบฏยึดส่วนใหญ่ของคอนชัยคูนในฮะมาฮ์ [ 181 ] ระหว่างการปะทะใกล้จุดผ่านแดน Kesab ในลาษิกียะฮ์ Hilal Al Assad หัวหน้ากำลังป้องกันชาติ ( ทหารอาสาสมัครนิยมรัฐบาล ) ในลาษิกียะฮ์ และลูกพี่ลูกน้องคนหนึ่งของบัชชาร อัลอะซัดถูกนักรบฝ่ายกบฏฆ่า [ 182 ] วันที่ 4 เมษายน กบฏยึดเมือง Babulin ในเขตผู้ว่าการอิดลิบ [ 183 ] วันที่ 9 เมษายน กองทัพซีเรียเข้าควบคุม Rankous ในภูมิภาค Qalamoun [ 184 ] วันที่ 12 เมษายน กบฏในอะเลปโปบุกโจมตีย่านอุตสาหกรรม Ramouseh ที่รัฐบาลควบคุมอยู่เพื่อพยายามตัดเส้นทางส่งกำลังบำรุงของกองทัพระหว่างสนามบินและฐานทัพขนาดใหญ่ กบฏยังยึดย่าน Rashidin และบางส่วนของเขต Jamiat al-Zahra [ 185 ] วันที่ 26 เมษายน กองทัพซีเรียเข้าควบคุม Al-Zabadani [ 186 ] ข้อมูลของ SOHR ระบุว่า กบฏเข้าควบคุม Tell Ahrmar เขตผู้ว่าการอัลกุนัยฏิเราะฮ์ [ 187 ] กบฏในดารายังยึดฐานทัพกองพลน้อย 61 และกองพันที่ 74 [ 188 ] วันที่ 26 เมษายน กองทัพซีเรียเสรีประกาศว่าเริ่มการบุกต่อ ISIS ในเขตผู้ว่าการรักกา และยึดห้าเมืองทางตะวันตกของนคร อัรร็อกเกาะฮ์ [ 189 ] วันที่ 29 เมษายน นักเคลื่อนไหวกล่าวว่า กองทัพซีเรียยึด Tal Buraq ใกล้เมือง Mashara ในกุนัยฏิเราะฮ์โดยไม่มีการปะทะใด ๆ [ 190 ] วันที่ 7 พฤษภาคม SOHR รายงานว่าการพักรบมีผลในนครฮอมส์ เงื่อนไขของความตกลงมีการอพยพอย่างปลอดภัยของนักรบอิสลามมิสต์จากนคร ซึ่งจะตกอยู่ใต้การควบคุมของรัฐบาล เพื่อแลกกับการปล่อยตัวนักโทษและเส้นทางปลอดภัยของความช่วยเหลือทางมนุษยธรรมแก่ Nubul และ Zahraa ซึ่งเป็นดินแดนแทรกชีอะฮ์สองแห่งที่ถูกกบฏล้อมไว้ [ 191 ] วันที่ 18 พฤษภาคม หัวหน้าการป้องกันภัยทางอากาศซีเรีย พลเอก Hussein Ishaq เสียชีวิตจากบาดแผลที่ได้รับระหว่างการโจมตีของกบฏต่อฐานทัพอากาศแห่งหนึ่งใกล้ Mleiha เมื่อวันก่อน ในเขตผู้ว่าการฮอมส์ กำลังกบฏเข้าควบคุมเมือง Tel Malah ฆ่านักรบนิยมอะซัด 34 คนที่จุดตรวจกองทัพแห่งหนึ่งใกล้เมือง การยึดเมืองนี้เป็นครั้งที่สามที่กบฏเข้าควบคุมเมือง [ 192 ] ประเทศซีเรียจัดการเลือกตั้งประธานาธิบดีในพื้นที่ที่รัฐบาลาถือครองในวันที่ 3 มิถุนายน 2557 เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ซีเรียที่มีผู้ได้รับอนุญาตให้ลงสมัครรับเลือกตั้งประธานาธิบดีมากกว่าหนึ่งคน [ 193 ] มีการจัดสถานีลงคะแนนเสียงกว่า 9,000 แห่งในพื้นที่ที่รัฐบาลถือครอง [ 194 ] ตามข้อมูลของศาลรัฐธรรมนูญสูงสุดแห่งซีเรีย มีชาวซีเรียออกเสียง 11.63 ล้านคน ( คิดเป็นผู้มาใช้สิทธิร้อยละ 73.42 ) [ 195 ] ประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัดชนะการเลือกตั้งด้วยคะแนนเสียงร้อยละ 88.7 ส่วนผู้ท้าชิง Hassan al-Nouri ได้คะแนนเสียงร้อยละ 4.3 และ Maher Hajjar ได้คะแนนเสียงร้อยละ 3.2 [ 196 ] พันธมิตรของอะซัดจากกว่า 30 ประเทศได้รับเชิญจากรัฐบาลซีเรียให้ติดตามการเลือกตั้งประธานาธิบดี [ 197 ] รวมทั้งโบลิเวีย บราซิล คิวบา เอกวาดอร์ อินเดีย อิหร่าน อิรัก นิคารากัว รัสเซีย แอฟริกาใต้และเวเนซุเอลา [ 198 ] ข้าราชการอิหร่าน Alaeddin Boroujerdi อ่านถ้อยแถลงของกลุ่มกล่าวว่าการเลือกตั้งนั้น “ อิสระ เป็นธรรมและโปร่งใส ” [ 199 ] สภาความร่วมมืออ่าว สหภาพยุโรปและสหรัฐล้วนปฏิเสธการเลือกตั้งดังกล่าวว่าไม่ชอบด้วยกฎหมายและเป็นละครตลก [ 200 ] ข้าราชการได้รับคำสั่งให้ออกเสียงลงคะแนนหรือต้องถูกสอบสวน [ 201 ] ในภาคสนามไม่มีผู้เฝ้าติดตามอิสระประจำ ณ จุดลงคะแนน [ 202 ] เนื่องจากการควบคุมดินแดนซีเรียของกบฏ เคิร์ดและ ISIS จึงไม่มีการออกเสียงลงคะแนนในพื้นที่ประมาณร้อยละ 60 ของประเทศ [ 203 ]
ผู้สังเกตการณ์สิทธิมนุษยชนซีเรียระบุเมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2557 ว่า ISIS เข้าควบคุมบ่อน้ำมัน Shaar ฆ่ากำลังนิยมรัฐบาล 90 คนและเสียนักรบ 21 คน นอกจากนี้ ทหารยามและนักรบที่เข้ากับรัฐบาลยังสูญหายอีก 270 คน บุคคลของรัฐบาลประมาณ 30 คนสามารถหลบหนีไปบ่อ Hajjar ใกล้เคียงได้ [ 204 ] วันที่ 20 กรกฎาคม กองทัพซีเรียยึดบ่อน้ำมันดังกล่าวได้ แม้ยังมีการสู้รบอยู่รอบนอก [ 205 ] วันที่ 25 กรกฎาคม รัฐอิสลามเข้าควบคุมฐานกองพล 17 ใกล้อัรร็อกเกาะฮ์ [ 206 ] วันที่ 7 สิงหาคม 2557 ISIL ยึดฐานกองพลน้อย 93 ในรักกาโดยใช้อาวุธที่ยึดจากการบุกในประเทศอิรัก มีระเบิดฆ่าตัวตายหลายครั้งก่อนการบุกฐาน [ 207 ] วันที่ 13 สิงหาคม กำลัง ISIL ยึดเมือง Akhtarin และ Turkmanbareh จากกบฏในอะเลปโป กำลัง ISIL ยังยึดหมู่บ้านใกล้เคียงจำนวนหนึ่ง เมืองอื่นที่ยึดได้แก่ Masoudiyeh, Dabiq และ Ghouz วันที่ 14 สิงหาคม หลังถูกแนวร่วมอัลนุสเราะจับได้ ผู้บัญชาการกองทัพซีเรียเสรี Sharif As-Safouri ยอมรับว่าทำงานร่วมกับอิสราเอลและได้รับอาวุธต่อสู้รถถังจากอิสราเอล และทหารกองทัพซีเรียเสรียังได้รับการรักษาทางการแพทย์ เป็นไปได้ว่าคำสารภาพนี้ได้มาภายใต้การขู่เข็ญว่าจะทำร้าย [ 208 ] วันที่ 14 สิงหาคม กองทัพซีเรียตลอดจนทหารอาสาสมัครฮิซบุลลอฮ์ยึดเมือง Mleiha ในเขตผู้ว่าการรีฟดิมัชก์ สภาทหารสูงสุดของ FSA ปฏิเสธข้ออ้างการยึด Mleiha แต่ระบุว่ากบฏมีการวางกำลังใหม่จากการบุกล่าสุดไปยังแนวป้องกันอื่น [ 209 ] Mleiha ถูกแนวร่วมอิสลามถือครอง กบฏใช้เมืองนี้ยิงปืนครกใส่พื้นที่ที่รัฐบาลถือครองในกรุงดามัสกัส [ 210 ] [ 211 ] ขณะเดียวกัน กำลัง ISIL ในร็อกเกาะฮ์ล้อมฐานทัพอากาศ Tabqa ฐานทัพสุดท้ายของรัฐบาลซีเรียในร็อกเกาะฮ์ ฐานทัพอากาศ Kuwaires ในอะเลปโปก็ถูก ISIL โจมตีหนักเช่นกัน [ 212 ] วันที่ 16 สิงหาคม 2557 มีรายงานว่ามีผู้เสียชีวิต 22 คนในหมู่บ้านดาราจากเหตุระเบิดรถยนต์นอกมัสยิด คาดว่า ISIS เป็นผู้จุดระเบิด วันเดียวกัน รัฐอิสลามยึดหมู่บ้าน Beden ในเขตผู้ว่าการอะเลปโปจากกบฏ [ 213 ] วันที่ 17 สิงหาคม 2557 SOHR กล่าวว่าในสองสัปดาห์ที่ผ่านมา นักรบญิฮัด ISIL ฆ่าสมาชิกเผ่าในเขตผู้ว่าการดัยรุซซูรกว่า 700 คน [ 214 ] วันที่ 19 สิงหาคม Abu Abdullah al-Iraqi สมาชิกอาวุโสใน ISIL ที่ช่วยเตรียมการและวางแผนระเบิดรถยนต์และระเบิดฆ่าตัวตายทั่วประเทศซีเรีย เลบานอนและอิรักถูกฆ่า บางรายงานว่าเขาถูกนักรบฮิซบอลเลาะฮ์ฆ่า นอกจากนี้ยังมีหลายรายงานระบุว่าเขาถูกกองทัพซีเรียฆ่าในภูมิภาค Qalamoun ใกล้ชายแดนเลบานอน [ 215 ] ในร็อกเกาะฮ์ กองทัพซีเรียเข้าควบคุมเมือง Al-Ejeil ; [ 216 ] มีรายงานว่า ISIL ส่งกำลังเสริมจากอิรักสู่เขตผู้ว่าการร็อกเกาะฮ์ SOHR กล่าวว่านักรบ ISIL อย่างน้อย 400 คนได้รับบาดเจ็บจากการปะทะห้าวันกับกองทัพซีเรียและกำลังป้องกันชาติในร็อกเกาะฮ์ที่เดียว [ 216 ] [ 217 ] ขณะเดียวกัน ข้าราชการระดับสูงของสหราชอาณาจักรและสหรัฐกระตุ้นตุรกีให้หยุดอนุญาตให้ ISIL เดินทางข้ามพรมแดนไปซีเรียและอิรัก [ 218 ] ในช่วงนี้เองสหรัฐตระหนักว่าตุรกีไม่มีเจตจำนงปิดชายแดนฝั่งตน ฉะนั้นรัฐบาลจึงตัดสินใจทำงานร่วมกับเคิร์ดซีเรียเพื่อปิดชายแดนฝั่งซีเรีย [ 219 ] ปีต่อมา เมื่อเคิร์ดควบคุมพรมแดนตุรกี–ซีเรียได้เป็นส่วนใหญ่ และกองทัพซีเรียรุกคืบภายใต้การสนับสนุนทางอากาศของรัสเซียเพื่อปิดชายแดนที่เหลือ สถานการณ์จึงก่อให้เกิดความรบกวนอย่างมากในกรุงอังการา [ 220 ] วันที่ 26 สิงหาคม 2557 กองทัพอากาศซีเรียดำเนินการโจมตีทางอากาศต่อ ISIL ในเขตผู้ว่าการดัยรุซซูร เป็นครั้งแรกที่กองทัพซีเรียโจมตีในดัยรุซซูรขณะที่กองทัพซีเรียถอนกำลังออกจากร็อกเกาะฮ์แล้วเบนไปยังดัยรุซซูรเนื่องจากทรัพยากรน้ำมันและแก๊สธรรมชาติ ตลอดจนการแบ่งแยกดินแดนของ ISIL ตามยุทธศาสตร์ [ 221 ] เครื่องบินเจ็ตอเมริกันเริ่มทิ้งระเบิด ISIL ในซีเรียเมื่อวันที่ 23 กันยายน 2557 เพิ่มระดับความพัวพันของสหรัฐในซีเรีย กลุ่ม SOHR รายงานว่ามีเป้าหมายในและรอบร็อกเกาะฮ์ถูกถล่มอย่างน้อย 20 จุด ประเทศที่เข้าร่วมการโจมตีกับสหรัฐได้แก่ บาห์เรน ซาอุดีอาระเบีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กาตาร์และจอร์แดน [ 222 ]
การโจมตีทางอากาศของกำลังผสมในโคบานีต่อที่ตั้งของ ISIL เดือนตุลาคม 2557 อากาศยานสหรัฐรวมทั้งเครื่องบินทิ้งระเบิดบี-1, เอฟ-16, เอฟ-18 และพรีเดเตอร์โดรน โดยเอฟ-18 ดำเนินภารกิจบินจากยูเอสเอส จอร์จ เอช.ดับเบิลยู. บุช ( ซีวีเอ็น-77 ) ใน อ่าวเปอร์เซีย มีการยิงขีปนาวุธโทมาฮอว์กจากเรือพิฆาต ยูเอสเอส อาร์เลห์ เบิร์ก ( ดีดีจี-51 ) ใน ทะเลแดง กระทรวงการต่างประเทศซีเรียบอกแอสโซซิเอเต็ดเพรสว่า สหรัฐแจ้งทูตซีเรียประจำยูเอ็นว่า “ จะเปิดฉากโจมตีต่อกลุ่มก่อการร้ายในร็อกเกาะฮ์ ” [ 223 ] สหรัฐแจ้งกองทัพซีเรียเสรีถึงการโจมตีทางอากาศดังกล่าวล่วงหน้า และกบฏกล่าวว่าเริ่มการโอนอาวุธให้กองทัพซีเรียเสรีแล้ว [ 224 ] สหรัฐยังโจมตีกลุ่มแยกบางกลุ่มของอัลนุสเราะชื่อกลุ่มโคราซัน ( Khorasan ) ซึ่งสหรัฐระบุว่ามีค่ายฝึกและแผนโจมตีสหรัฐในอนาคต [ 225 ] ตุรกียื่นคำร้องอย่างเป็นทางการต่อยูเอ็นให้ตั้งเขตห้ามบินเหนือประเทศซีเรีย [ 226 ] วันเดียวกัน อิสราเอลยิงเครื่องบินรบซีเรียตกหลังล้ำเข้าพื้นที่โกลันจากอัลกุนัยฏิเราะฮ์ [ 227 ] วันที่ 3 ตุลาคม 2557 กำลัง ISIS ยิงปืนใหญ่ถล่มนครโคบานีอย่างหนักและอยู่ในระยะหนึ่งกิโลเมตรจากนคร [ 228 ] ภายใน 36 ชั่วโมงหลังวันที่ 21 ตุลาคม กองทัพอากาศซีเรียดำเนินการโจมตีทางอากาศกว่า 200 ครั้งทั่วประเทศซีเรียและเครื่องบินเจ็ตสหรัฐและอาหรับโจมตีที่ตั้ง IS รอบโคบานี รัฐมนตรีสารสนเทศซีเรีย Omran al-Zoubi กล่าวว่า กำลัง YPG ในโคบานีได้รับการจัดหาการสนับสนุนทางทหารและลอจิสติกส์ [ 229 ] ซีเรียรายงานว่ากองทัพอากาศของตนทำลายเครื่องบินรบเจ็ตสองลำที่ IS ปฏิบัติการ [ 230 ] วันที่ 26 มกราคม YPG เคิร์ดบีบให้ ISIL ล่าถอยออกจากโคบานี [ 231 ] จึงควบคุมนครได้อีกครั้ง [ 232 ]
ในเดือนกุมภาพันธ์ 2557 มีการตั้งแนวรบใต้ของกองทัพซีเรียเสรีในภาคใต้ของซีเรีย หกเดือนต่อมา เริ่มได้ชัยในดัรอาและอัลกุนัยฏิเราะฮ์ ระหว่างการบุกอัลกุนัยฏิเราะฮ์, ยุทธการที่ Al-Shaykh Maskin, ยุทธการที่บอสรา ( 2558 ), และยุทธการที่จุดผ่านแดน Nasib การรุกโต้ตอบของรัฐบาลในช่วงนี้ซึ่งมีเหล่าพิทักษ์การปฏิวัติอิสลาม ( ของอิหร่าน ) และ ฮิซบุลลอฮ์ ยึดเมือง หมู่บ้านและเขาได้ 15 แห่ง แต่หลังจากนั้นก็หยุดลง ตั้งแต่ต้นปี 2558 ห้องปฏิบัติการทางทหารของฝ่ายค้านในจอร์แดนและตุรกีเริ่มประสานงานกันมากขึ้น โดยมีรายงานว่าซาอุดีอาระเบียและกาตาร์ตกลงกันถึงความจำเป็นในการสร้างเอกภาพของกลุ่มแยกฝ่ายค้านต่อรัฐบาลซีเรีย [ 233 ] ปลายเดือนตุลาคม 2557 เกิดความขัดแย้งระหว่างแนวร่วมอัลนุสเราะฝ่ายหนึ่งและ SRF และขบวนการฮาซัม ( Hazzm ) ที่ตะวันตกสนับสนุนอีกฝ่ายหนึ่ง ปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2558 อัลนุสเราะพิชิตทั้งสองกลุ่ม ยึดภูมิภาคภูเขา Zawiya ทั้งหมดในเขตผู้ว่าการอิดลิบ และเมืองและฐานทัพหลายแห่งในเขตผู้ว่าการอื่น และยึดอาวุธที่ซีไอเอจัดหาให้กลุ่มสายกลางสองกลุ่มดังกล่าว [ 234 ] อาวุธปริมาณมากที่ยึดได้รวมทั้งขีปนาวุธต่อสู้รถถังบีจีเอ็ม-71 คล้ายกับระบบอาวุธของอัลนุสเราะที่ยึดได้จากคลังของรัฐบาลก่อนหน้านี้ เช่น มิลานฝรั่งเศส, เอชเจ-8 ของจีน และ 9เค111 ฟากอตของรัสเซีย [ 235 ] รอยเตอส์รายงานว่านี่เป็นตัวแทนของอัลนุสเราะบดขยี้กบฏนิยมตะวันตกในภาคเหนือของประเทศ [ 236 ] ทว่า ผู้บัญชาการ FSA ในซีเรียตอนเหนือระบุว่า การกำจัด Harakat Hazm และ SRF เป็นสถานการณ์น่ายินดีเพราะผู้นำของกลุ่มแยกเหล่านี้ถูกกล่าวหาว่าเกี่ยวข้องกับการฉ้อราษฎร์บังหลวง [ 237 ] กองพลที่ 30 ของ FSA ที่ตะวันตกสนับสนุนยังปฏิบัติการอยู่ที่อื่นในอิดลิบ [ 238 ] จนถึงวันที่ 24 มีนาคม 2558 แนวร่วมอัลนุสเราะครอบครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของเขตผู้ว่าการอิดลิบ ยกเว้นอิดลิบ เมืองหลวงของเขตที่รัฐบาลควบคุมอยู่ ซึ่งพวกเขาตีวงล้อมสามด้านร่วมกับพันธมิตรอิสลามิสต์ [ 239 ] ฉะนั้น พวกเขาจึงเข้ากันตั้งกองทัพพิชิตดินแดน ( Army of Conquest ) ในวันนี้ [ 240 ] วันที่ 28 มีนาคม กองทัพพิชิตดินแดนยึดอิดลิบ [ 241 ] ทำให้ภาคเหนือถูกอะห์รัรอัชชาม แนวร่วมอัลนุสเราะและกบฏอิสลามิสต์อื่นควบคุม เหลือภาคใต้ของประเทศเป็นที่มั่นสำคัญสุดท้ายของนักรบฝ่ายค้านที่มิใช่ญิฮัด [ 242 ] วันที่ 22 เมษายน มีการเปิดฉากการบุกรอบใหม่ของกบฏในภาคตะวันตกเฉียงเหนือ และในวันที่ 25 เมษายน แนวร่วมกบฏกองทัพพิชิตดินแดนยึดนคร Jisr al-Shughur [ 243 ] เมื่อปลายเดือนถัดมา กบฏยังยึดฐานทัพ Al-Mastumah [ 244 ] และ Ariha ทำให้กำลังรัฐบาลควบคุมวงล้อมเล็ก ๆ ในอิดลิบ รวมทั้งสนามบินทหาร Abu Dhuhur [ 245 ] นอกจากนั้น ตามข้อมูลของชาลส์ ลิสเตอร์ แนวร่วมกองทัพพิชิตดินแดนเป็นความพยายามของฝ่ายค้านกว้างขวางเพื่อรับประกันว่าแนวร่วมอัลนุสเราะที่มีความสัมพันธ์กับอัลกออิดะฮ์ถูกควบคุม โดยมีการเกี่ยวข้องเป็นกองหลังของกลุ่มแยกที่ตะวันตกสนับสนุนถือว่ามีความสำคัญ [ 237 ] กระนั้น บางคนว่า FSA ในภาคเหนือของซีเรียหมดไปเกือบทั้งสิ้นแล้ว นักรบสายกลางจำนวนมากเข้ากับองค์การที่สุดโต่งกว่า อย่างอะห์รัรอัชชาม กลุ่มแยกใหญ่สุดของกองทัพพิชิตดินแดน ซึ่งนำไปสู่ความเจริญของแนวร่วมกองทัพพิชิตดินแดนอิสลามิสต์ [ 246 ] การรุกของกบฏทำให้ขวัญกำลังใจของรัฐบาลและฮิซบุลลอฮ์ตกต่ำ [ 247 ] ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของซีเรีย การเสียเหล่านี้ได้การบุกที่ฮิซบุลลอฮ์เป็นผู้นำในเทือกเขา Qalamoun ทางเหนือของกรุงดามัสกัสติดชายแดนเลบานอน มาชดเชย ทำให้ฮิซบุลลอฮ์ควบคุมบริเวณดังกล่าวได้ทั้งหมด [ 248 ]
วันที่ 21 พฤษภาคม ISIL เข้าควบคุม แพลไมรา แหล่ง มรดกโลก ของ ยูเนสโก หลังการสู้รบแปดวัน [ 249 ] ISIL ยังยึดเมืองใกล้เคียง Al-Sukhnah และ Amiriya ได้ ตลอดจนบ่อน้ำมันหลายแห่ง [ 250 ] หลัการยึดพัลไมรา ISIL สังหารหมู่ในบริเวณนั้น ฆ่าผู้สนับสนุนรัฐบาลที่เป็นพลเรือนและทหารประมาณ 217–329 คนตามข้อมูลของนักเคลื่อนไหวฝ่ายค้าน [ 251 ] แหล่งข่าวของรัฐบาลระบุเลขไว้ระหว่าง 400–450 คน [ 252 ] ในต้นเดือนมิถุนายน ISIL ถึงเมือง Hassia ซึ่งตั้งอยู่บนถนนหลักจากกรุงดามัสกัสถึงฮอมส์และอัลลาษิกียะฮ์ และมีรายงานว่ายึดที่มั่นทางตะวันตกของเมือง ทำให้อาจเป็นภัยพิบัติต่อรัฐบาลและเพิ่มภัยคุกคามต่อเลบานอนถูกดึงเข้าสู่สงครามด้วย [ 253 ] วันที่ 25 มิถุนายน ISIL เปิดฉากการบุกสองครั้ง ครั้งหนึ่งเป็นการโจมตีเบี่ยงเบนแบบจู่โจมต่อโคบานี ส่วนครั้งที่สองเป็นนครอัลฮะซะกะฮ์ส่วนที่รัฐบาลควบคุมอยู่ [ 254 ] การบุกของ ISIL ต่ออัลฮะซะกะฮ์ทำให้มีผู้พลัดถิ่น 60,000 คน โดยยูเอ็นประมาณการว่าอาจมีผู้พลัดถิ่นทั้งสิ้น 200,000 คน [ 255 ] ในเดือนกรกฎาคม 2558 การตีโฉบฉวยของกำลังพิเศษสหรัฐต่อสถานที่พักของ “ หัวหน้าเจ้าหน้าที่การเงิน ” ของรัฐอิสลาม อะบู ซัยยัฟ ( Abu Sayyaf ) พบหลักฐานว่าข้าราชการตุรกีติดต่อกับสมาชิก ISIS ระดับสูงโดยตรง [ 256 ] ISIS ยึดนครกัรยาตัยน์ ( Qaryatayn ) จากรัฐบาลเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2558 [ 257 ] ออสเตรเลียเข้าร่วมการทิ้งระเบิด ISIL ในซีเรียในกลางเดือนกันยายน ซึ่งเป็นการขยายความพยายามของพวกตนในอิรักเมื่อปีที่แล้ว [ 258 ] วันที่ 2 สิงหาคม ข้าราชการสหรัฐแจ้งรอยเตอส์ว่าสหรัฐตัดสินใจ “ อนุญาตการโจมตีทางอากาศเพื่อช่วยป้องกันการโจมตีใด ๆ ต่อกบฏซีเรียที่สหรัฐฝึก แม้ผู้โจมตีมาจากกำลังที่ภักดีต่อประธานาธิบดีซีเรียบัชชาร อัลอะซัด ” วันต่อมากระทรวงกลาโหมสหรัฐประกาศว่าจะบินภารกิจโดรนติดอาวุธไม่มีคนควบคุมในซีเรียครั้งแรก [ 259 ]
วันที่ 30 กันยายน 2558 [ 260 ] กำลังห้วงอากาศ-อวกาศรัสเซียเริ่มการทัพโจมตีทางอากาศต่อทั้ง ISIL และ FSA ที่ต่อต้านอะซัด [ 261 ] เพื่อสนองตอบคำขออย่างเป็นทางการของรัฐบาลซีเรีย [ 262 ] ทีแรกการโจมตีมาจากอากาศยานรัสเซียที่ประจำอยู่ที่ฐาน Khmeimim ในประเทศซีเรียอย่างเดียว ไม่นานหลังจากรัสเซียเริ่มปฏิบัติการ มีรายงานว่าประธานาธิบดีสหรัฐ บารัก โอบามา อนุญาตการส่งกำลังบำรุงแก่เคิร์ดซีเรียและฝ่ายค้านอาหรับ-ซีเรีย ม่รายงานว่าโอบามาเน้นทีมของเขาว่าสหรัฐจะสนับสนุนฝ่ายค้านซีเรียต่อไปเมื่อบัดนี้รัสเซียเข้าร่วมความขัดแย้งแล้ว [ 263 ]
วันที่ 7 ตุลาคม 2558 ข้าราชการรัสเซียกล่าวว่าเรือจากกองเรือแคสเปียนยิงขีปนาวุธร่อนจากทะเล 26 ลูกใส่เป้าหมาย ISIL 11 แห่งในประเทศซีเรียวันเดียวกันก่อนหน้านี้ โดยไม่มีพลเรือนเสียชีวิต [ 264 ] วันเดียวกัน รัฐบาลซีเรียเปิดฉากการบุกซีเรียภาคตะวันตกเฉียงเหนือ [ 265 ] ในอีกไม่วันสามารถยึดคืนดินแดนบางส่วนในเขตผู้ว่าการฮะมาฮ์เหนือ [ 266 ] วันที่ 8 ตุลาคม 2558 สหรัฐประกาศการสิ้นสุดของโครงการฝึกและติดอาวุธกบฏซีเรีย 500 ล้านดอลลาร์สหรัฐอย่างเป็นทางการ และยอมรับว่าโครงการล้มเหลว [ 267 ] ทว่า โครงการลับอื่นที่มีขนาดใหญ่ของซีเรียในการติดอาวุธนักรบต่อต้านรัฐบาลในประเทศซีเรียยังดำเนินต่อ [ 268 ] สองสัปดาห์หลังเริ่มการทัพรัสเซียในประเทศซีเรีย เดอะนิวยอร์กไทมส์ เขียนความเห็นว่าผู้บังคับบัญชาต่อต้านรัฐบาลได้รับกำลังบำรุงขีปนาวุธต่อสู้รถถังที่ผลิตในสหรัฐอย่างมาก และรัสเซียเพิ่มจำนวนการโจมตีทางอากาศต่อฝ่ายค้านช่วยเสริมขวัญกำลังใจของทั้งสองฝ่าย ขยายวัตถุประสงค์ของสงครามและยิ่งส่งเสริมฐานะทางการเมือง ความขัดแย้งนี้กลายเป็นสงครามตัวแทนเต็มขั้นระหว่างสหรัฐและรัสเซีย [ 269 ] แม้มีทหารอิหร่านระดับสูงที่แนะนำนักรบในประเทศซีเรียเสียชีวิตหลายคน [ 270 ] แต่ในกลางเดือนตุลาคม การบุกของรัสเซีย-ซีเรีย-อิหร่าน-ฮิซบุลลอฮ์ที่มีเป้าหมายต่อกบฏในอะเลปโปเดินหน้าต่อ [ 270 ]
รัฐมนตรีต่างประเทศของสหรัฐ รัสเซีย ซาอุดีอาระเบียและตุรกีประชุมในกรุงเวียนนา 29 ตุลาคม 2558 ปลายเดือนตุลาคม 2558 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมสหรัฐ แอชตัน คาร์เตอร์ ส่งสัญญาณการเปลี่ยนยุทธศาสตร์ของการทัพที่สหรัฐเป็นผู้นำโดยระบุว่าจะมีการโจมตีทางอากาศมากขึ้นและพิจารณาการใช้การตีโฉบฉวยทางบกโดยตรง และการสู้รบในประเทศซีเรียเน้นส่วนใหญ่ต่ออัรร็อกเกาะฮ์ วันที่ 30 ตุลาคม และอีกสองสัปดาห์ต่อมา มีการจัดการเจรจาสันติภาพในกรุงเวียนนาที่มีสหรัฐ รัสเซีย ตุรกีและซาอุดีอาระเบียเป็นผู้ริเริ่ม วันที่ 30 ตุลาคม ประเทศอิหร่านเข้าร่วมการเจรจาครั้งแรกต่อการระงับข้อพิพาทซีเรีย ประเทศผู้เข้าร่วมเห็นไม่ตรงกันเรื่องอนาคตของบัชชาร อัลอะซัด วันที่ 10 พฤศจิกายน 2558 กำลังรัฐบาลซีเรียสำเร็จปฏิบัติการตีฝ่าวงล้อมฐานทัพอากาศ Kweires ของรัฐอิสลามในเขตผู้ว่าการอะเลปโป ซึ่งถูกล้อมมาตั้งแต่เดือนเมษายน 2556 ; [ 271 ] กลางเดือนพฤศจิกายน 2558 ในห้วงเหตุเครื่องบินรัสเซียระเบิดเหนือซีนายและ เหตุโจมตีในกรุงปารีส ทั้งรัสเซียและฝรั่งเศสเพิ่มระดับการโจมตีในประเทศซีเรียอย่างสำคัญ โดยฝรั่งเศสประสานงานใกล้ชิดกับกองทัพสหรัฐ [ 272 ] วันที่ 17 พฤศจิกายน ปูตินกล่าวว่าตนออกคำสั่งให้เรือลาดตระเวน มอสควา ที่อยู่ในเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออกนับแต่เริ่มปฏิบัติการรัสเซียให้ “ ทำงานเหมือนกับเป็นพันธมิตร ” [ 273 ] [ 274 ] [ 275 ] กับกลุ่มกองทัพเรือฝรั่งเศสที่มีเรือธง ชาลส์ เดอ โกล นำซึ่งออกเดินทางสู่เมดิเตอร์เรเนียนตะวันออกนับแต่ต้นเดือนพฤศจิกายน [ 276 ] ไม่นานจากนั้น ข้าราชการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐวิจารณ์ท่าทีต่อต้านอะซัดแข็งกร้าวของฝรั่งเศสเช่นเดียวกับการโจมตีทางอากาศต่อสิ่งก่อสร้างน้ำมันและแก๊สในประเทศซีเรีย [ 277 ] ซึ่งดูเหมือนเป็นไปเพื่อป้องกันสถานที่เหล่านั้นมิให้ตกอยู่ในการควบคุมของรัฐบาลซีเรีย ข้าราชการคนดังกล่าวชี้ว่าการโจมตีของฝรั่งเศสไม่มีความชอบธรรมเพราะดำเนินการโดยปราศจากความยินยอมของรัฐบาลซีเรีย [ 278 ] วันที่ 14 พฤศจิกายน ประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัดวิจารณ์การกระทำของฝรั่งเศสและชาติตะวันตกอื่นต่อรัฐบาลซีเรียโดยแนะว่าการสนับสนุนกำลังฝ่ายค้านซีเรีของฝรั่งเศสนำสู่การโจมตีที่รัฐอิสลามอ้างในกรุงปารีส [ 279 ] วันที่ 19 พฤศจิกายน 2558 ประธานาธิบดีสหรัฐบารัก โอบามากล่าวถึงกระบวนการกรุงเวียนนา กล่าวว่าเขาไม่สามารถ “ ” พยากรณ์สถานการณ์ที่เราสามารถยุติสงครามกลางเมืองในประเทศซีเรียขณะที่อะซัดยังครองอำนาจ ” เขากระตุ้นให้รัสเซียและอิหร่านยุติการสนับสนุนรัฐบาลซีเรีย [ 280 ] วันที่ 20 พฤศจิกายน 2558 คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ แม้ไม่สามารถอ้างบทที่ 7 ของยูเอ็นซึ่งให้อำนาจทางกฎหมายเฉพาะสำหรับการใช้กำลัง [ 281 ] แต่ผ่านข้อมติที่ 2249 ซึ่งกระตุ้นสมาชิกยูเอ็นให้เพิ่มและประสานงานความพยายามของสมาชิกเพื่อป้องกันและปราบปราม ISIL และบุคคลหรือกลุ่มที่เข้าร่วมกับอัลกออิดะฮ์และกลุ่มก่อการร้ายอื่น [ 282 ] วันที่ 24 พฤศจิกายน 2558 ประเทศตุรกี ยิงเครื่องบินรบรัสเซียที่อ้างว่าละเมิดน่านฟ้าตุรกี ตกในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศซีเรีย ทำให้นักบินซีเรียเสียชีวิต 1 นาย [ 283 ] หลังเกิดเหตุมีรายงานว่ากบฏเติร์กเมนซีเรียจากกองพลน้อยเติร์กเมนซีเรียโจมตีและยิงเฮลิคอปเตอร์กู้ภัยรัสเซียตก ทำให้มีทหารเรือรัสเซียเสียชีวิต 1 นาย [ 283 ] ไม่กี่วันถัดมา มีรายงานว่าอากาศยานรัสเซียโจมตีเป้าหมายในเมือง Ariha ในเขตผู้ว่าการอิดลิบซึ่งถูกกองทัพพิชิตดินแดนควบคุมทำให้มีผู้เสียชีวิตหลายคน [ 284 ] [ 285 ] วันที่ 2 ธันวาคม 2558 รัฐสภาสหราชอาณาจักรลงมติให้ขยายปฏิบัติการเชเดอร์เข้าสู่ซีเรียด้วยฝ่ายข้างมาก 397–223 [ 286 ] รัฐมตนรีกลาโหม ไมเคิล ฟัลลอนกล่าวว่าการโจมตีถูกบ่อน้ำมันโอมาร์ในภาคตะวันออกของซีเรีย และมีการส่งเครื่องบินเจ็ตอีกแปดเครื่องไปยัง RAF Akrotiri สมทบกับอีกแปดเครื่องที่อยู่ที่นั่นแล้ว [ 287 ] วันที่ 7 ธันวาคม 2558 รัฐบาลซีเรียประกาศว่าเครื่องบินรบของแนวร่วมที่มีสหรัฐเป็นผู้นำยิงขีปนาวุธเก้าลูกใส่ฐานทัพแห่งหนึ่งใกล้ Ayyash เขตผู้ว่าการดัยรุซซูรเมื่อเย็นวาน ทำให้มีทหารเสียชีวิต 3 นายและได้รับบาดเจ็บอีก 13 นาย พาหนะหุ้มเกราะ 3 คัน, พาหนะทหาร 4 คัน, ปืนกลหนักและคลังอาวุธและเครื่องกระสุนถูกทำลายด้วย [ 288 ] รัฐบาลประณามการโจมตีดังกล่าว เป็นครั้งแรกที่กำลังรัฐบาลถูกแนวร่วมตะวันตกโจมตี [ 289 ] ถือเป็นการกระทำ “ ก้าวร้าวซึ่งหน้า ” โฆษกแนวร่วมปฏิเสธว่าแนวร่วมรับผิดชอบ [ 288 ] วันที่ 14 ธันวาคม 2558 สื่อข่าวรัฐบาลรัสเซียรายงานว่ากำลังรัฐบาลซีเรียยึดฐานทัพอากาศ Marj al-Sultan ทางตะวันออกของกรุงดามัสกัสซึ่งถูกกลุ่ม ญัยชุลอิสลาม ยึดคืนได้ [ 290 ] ข้อมติยูเอ็นที่ 2254 วันที่ 18 ธันวาคม 2558 ซึ่งสนับสนุนแผนเปลี่ยนผ่านของกลุ่มสนับสนุนซีเรียระหว่างประเทศ ( International Syria Support Group ) แต่ไม่ระบุว่าผู้ใดจะเป็นผู้แทนของฝ่ายค้านซีเรีย และประณามกลุ่มก่อการร้ายอย่าง ISIL และอัลกออิดะฮ์ แต่ไม่ระบุบทบาทในอนาคตของประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัด [ 291 ] วันที่ 12 มกราคม 2559 รัฐบาลซีเรียประกาศว่ากองทัพและกำลังพันธมิตร “ ควบคุมอย่างสมบูรณ์ ” ซึ่งเมืองที่ตั้งยุทธศาสตร์ Salma ในเขตผู้ว่าการอัลลาษิกียะฮ์ภาคตะวันตกเฉียงเหนือ และรุกขึ้นเหนือต่อ [ 292 ] วันที่ 16 มกราคม 2559 นักรบ ISIL เปิดฉากตีโฉบฉวยต่อพื้นที่ที่รัฐบาลถือครองในนครดัยรุซซูร ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากถึง 300 คน [ 293 ] มีรายงานว่าการตีโต้ตอบโดยเครื่องบินขับไล่เจ็ตกองทัพอากาศรัสเซียเพื่อสนับสนุนกองทัพซีเรียยึดพื้นที่คืน [ 294 ] วันที่ 21 มกราคม 2559 มีรายงานกิจกรรมของรัสเซียซึ่งสันนิษฐานว่ากำลังตั้งฐานใหม่ในท่าอากาศยาน Kamishly ที่รัฐบาลควบคุมครั้งแรก [ 295 ] [ 296 ] เมือง Qamishli ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือในเขตผู้ว่าการอัลฮะซะกะฮ์ส่วนใหญ่อยู่ในการควบคุมของเคิร์ดซีเรียนับแต่เริ่มต้นความขัดแย้งเคิร์ดซีเรีย–อิสลามิสต์ในเขตผู้ว่าการอัลฮะซะกะฮ์ในเดือนกรกฎาคม 2556 มีการสงสัยกิจกรรมคล้ายกันของกองทัพสหรัฐในฐานทัพอากาศ Rmeilan ห่างจากท่าอากาศยาน Kamishly 50 กิโลเมตร พื้นที่ดังกล่าวถูกหน่วยคุ้มครองประชาชนเคิร์ด ( YPG ) ที่สหรัฐสนับสนุนควบคุม [ 296 ] [ 297 ] วันที่ 24 มกราคม 2559 รัฐบาลซีเรียประกาศว่ากำลังของตนยึดเมืองราเบีย เมืองสำคัญสุดท้ายที่กบฏถือครองในเขตผู้ว่าการอัลลาษิกียะฮ์สำเร็จ มีการกล่าวว่ากำลังรัสเซียมีบทบาทสำคัญในการยึดเมืองคืน กล่าวกันว่าการยึดราเบียคุกคามเส้นทางกำลังบำรุงจากประเทศตุรกี [ 298 ] [ 299 ] วันที่ 26 มกราคม 2559 รัฐบาลซีเรียสถาปนา “ การควบคุมสมบูรณ์ ” เหนือเมือง Al-Shaykh Maskin ในเขตผู้ว่าการดัรอา [ 300 ] ฉะนั้นจึงสำเร็จปฏิบัติการที่เริ่มเมื่อปลายเดือนธันวาคม 2558 อัลญะซีเราะฮ์ ถือว่าการยึดเมืองคืนของรัฐบาลซีเรียนี้เป็น “ การพลิกกระแสในสงครามซีเรีย ” [ 301 ]
การโจมตีแพลไมราโดยแนวร่วมรัสเซีย-ซีเรีย-อิหร่าน-อิรักในเดือนมีนาคม 2559 วันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2559 คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติรับข้อมติที่ 2268 อย่างเป็นเอกฉันท์ที่สนับสนุนข้อตกลงที่สหรัฐ-รัสเซียเป็นนายหน้าก่อนหน้านี้ว่าด้วย “ การยุติความเป็นปรปักษ์ ” [ 302 ] การหยุดยิงเริ่มเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2559 เวลา 00:00 ( เวลาดามัสกัส ) [ 303 ] การหยุดยิงไม่รวมการโจมตีต่อองค์การก่อการร้ายที่ยูเอ็นกำหนด [ 304 ] [ 305 ] เมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2559 แม้มีการปะทะบ้างประปราย แต่มีรายงานว่าการพักรบยังมีผล [ 306 ] เมื่อปลายเดือนมีนาคม กำลังรัฐบาลซีเรียด้วยการสนับสนุนจากรัสเซียและอิหร่านยึดแพลไมราคืนจาก ISIL สำเร็จ [ 307 ] เมื่อต้นเดือนกรกฎาคม 2559 กล่าวกันว่าการพักรบไม่มีผลมากแล้ว ความรุนแรงยกระดับขึ้นอีกครั้ง และการสู้รบระหว่างภาคีหลักของความขัดแย้งดำเนินต่อ [ 308 ] ปลายเดือนกรกฎาคม 2559 การสู้รบระหว่างรัฐบาลและกบฏอิสลามิสต์ในและรอบอะเลปโปทวีความรุนแรง
ทหารเคิร์ดและอาหรับแห่ง SDF ขณะบุกเข้าใจกลางนครมันบิจที่ ISIL ถือครองอยู่ วันที่ 12 สิงหาคม 2559 กำลังประชาธิปไตยซีเรียยึดมันบิจคืนจาก ISIL อย่างสมบูรณ์ หลายวันต่อมา SDF ประกาศการบุกรอบใหม่ต่ออัลบับ ( Al-Bab ) [ 309 ] ซึ่งสุดท้ายจะเชื่อมภูมิภาคเคิร์ดในภาคเหนือของซีเรีย หลายวันต่อมา ยุทธการที่อัลฮะซะกะฮ์เริ่มต้น วันที่ 22 สิงหาคม หลัง YPG เคิร์ดยึด Ghwairan ซึ่งเป็ยย่านอาหรับสำคัญแห่งเดียวในฮะซะกะฮ์ซึ่งอยู่ในมือของรัฐบาล เปิดฉากการบุกใหญ่เพื่อยึดพื้นที่ที่รัฐบาลควบคุมในนครฮะซะกะฮ์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรีย หลังทีมไกล่เกลี่ยรัสเซียไม่สามารถประสานรอยร้าวระหว่างทั้งสองฝ่าย [ 310 ] วันต่อมา การยึดนครสำเร็จ [ 311 ] ไม่กี่วันก่อนหน้านั้น กระทรวงกลาโหมสหรัฐแนะนำรัฐบาลซีเรียไม่ให้ “ แทรกแซงกับกำลังแนวร่วมหรือผู้ให้ความร่วมมือของเรา ” ในภูมิภาคนั้น โดยเสริมว่าสหรัฐมีสิทธิป้องกันทหารของตน [ 312 ] วันที่ 24 สิงหาคม 2559 กองทัพตุรกีบุกครองพื้นที่ Jarabulus ที่ ISIL ควบคุม เปิดฉากปฏิบัติการยูเฟรตีสชีลด์ ซึ่งประธานาธิบดีตุรกี เรเจป ไตยิป แอร์โดอัน แถลงว่ามุ่งเป้าต่อทั้ง “ กลุ่มก่อการร้ายที่คุกคามประเทศของเราในภาคเหนือของซีเรีย ” [ 313 ] IS และเคิร์ด รัฐบาลซีเรียประณามการแทรกแซงดังกล่าวว่าเป็นการละเมิดอำนาจอธิปไตยอย่างโจ่งแจ้ง และว่าการต่อสู้การก่อการร้ายไม่ได้กระทำโดยขับ ISIS ออกแล้วแทนที่ด้วยกลุ่มก่อการร้ายอื่นที่ตุรกีหนุนหลังโดยตรง [ 314 ] Salih Muslim ผู้นำ PYD ระบุว่าขณะนี้ตุรกีอยู่ใน “ หล่มซีเรีย ” และจะแพ้เหมือน IS [ 313 ] [ 315 ] รองประธานาธิบดีสหรัฐ โจ ไบเดน สนับสนุนท่าทีของตุรกีทางอ้อมและกล่าวว่าสหรัฐเคยแสดงออกชัดเจนต่อกำลังเคิร์ดซีเรียแล้วว่าพวกเขาควรย้ายไปฝั่งตะวันออกของแม่น้ำยูเฟรตีส หรือเสียการสนับสนุนจากสหรัฐ [ 316 ] เมื่อทหารตุรกีและกบฏซีเรียที่เข้ากับตุรกีเข้าควบคุม Jarablus แล้วเคลื่อนลงใต้สู่เมืองมันบิจของซีเรีย พวกเขาปะทะกับ YPG เคิร์ด ซึ่งทำให้ข้าราชการสหรัฐแสดงความกังวลและออกคำเตือนแก่ทั้งสองฝ่าย วันที่ 29 สิงหาคม รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐ แอช คาร์เตอร์ เจาะจงว่าสหรัฐไม่สนับสนุนการบุกของตุรกีไปใต้กว่า Jarablus คำเตือนตลอดจนประกาศหยุดยิงเบื้องต้นระหว่างกำลังตุรกีและเคิร์ดในพื้นที่ Jarablus ของสหรัฐพลันถูกข้าราชการตุรกีปัดทันควันอย่างโกรธเกรี้ยว ทว่า การสู้รบระหว่างกำลังตุรกีและ SDF ซาลงและกำลังตุรกีเคลื่อนไปทางตะวันตกไปเผชิญ IS แทน [ 317 ] ขณะเดียวกัน SDF รวมทั้งอาสาสมัครตะวันตกยังเสริมกำลังมันบิจต่อ [ 318 ] ยามตะวันตกของวันที่ 12 กันยายน 2559 การหยุดยิงที่สหรัฐ-รัสเซียเป็นนายหน้ามีผล [ 319 ] ห้าวันถัดมา เครื่องบินเจ็ตสหรัฐและแนวร่วมอื่นทิ้งระเบิดใส่ที่ตั้งของกองทัพซีเรียใกล้กัยดัยรุซซูร ซึ่งน่าจะเป็นอุบัติเหตุ แต่รัสเซียแย้งว่าเจตนา ฆ่าทหารซีเรียอย่างน้อย 62 นายที่กำลังสู้รบกับนักรบ ISIL [ 320 ] ไม่นานหลังจากนั้น การหยุดยิงก็ไม่มีผล และในวันที่ 19 กันยายน กองทัพซีเรียประกาศว่าจะไม่ยินยอมพักรบต่อไป [ 321 ] วันเดียวกัน ขบวนรถช่วยเหลือในอะเลปโปถูกโจมตีโดยแนวร่วมสหรัฐกล่าวหารัฐบาลรัสเซียและซีเรียว่าก่อเหตุดังกล่าว ฝ่ายรัฐบาลทั้งสองประเทศปฏิเสธ และโทษผู้ก่อการร้ายแทน วันที่ 22 กันยายน กองทัพซีเรียประกาศการบุกรอบใหม่ในอะเลปโป [ 322 ] การบุกสำเร็จในวันที่ 14 ธันวาคม เมื่อที่มั่นสุดท้ายของกบฏในอะเลปโปถูกรัฐบาลซีเรียยึดคืนหลังความตกลงหยุดยิง [ 323 ] วันที่ 26 ตุลาคม 2559 รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐ แอช คาร์เตอร์ กล่าวว่าการบุกเพื่อยึดร็อกเกาะฮ์คืนจาก IS จะเริ่มต้นในอีกไม่กี่สัปดาห์ [ 324 ] SDF ดำเนินความพยายามนี้ในปฏิบัติการรอธออฟยูเฟรตีส ปฏิบัติการนี้ใช้ทหารอาหรับ คริสต์ศาสนิกชนและเคิร์ดถึง 30,000 คนด้วยการสนับสนุนจากแนวร่วมตะวันตก ในเดือนธันวาคม 2559 SDF ยึดหมู่บ้านหลายแห่งและดินแดนทางตะวันตกของร็อกเกาะฮ์ซึ่งเดิม IS ควบคุม [ 325 ] ในเดือนมกราคม 2560 ดินแดนกว้างใหญ่ทางตะวันตกของร็อกเกาะฮ์ถูกยึด และปฏิบัติการระยะที่สองสำเร็จ

การหยุดยิงที่รัสเซีย-อิหร่าน-ตุรกีสนับสนุน ( ธันวาคม 2559 – เมษายน 2560 ) [แก้ ]

ในเดือนธันวาคม 2559 กำลังรัฐบาลซีเรียยึดส่วนของอะเลปโปที่กบฏควบคุมคืนได้ทั้งหมด ยุติการยุทธ์ 4 ปีในนคร [ 326 ] วันที่ 29 ธันวาคม 2559 ประธานาธิบดีรัสเซียวลาดีมีร์ ปูตินประกาศข้อตกลงหยุดยิงรอบใหม่ซึ่งบรรลุระหว่างรัฐบาลซีเรียและกลุ่มฝ่ายค้านโดยมีรัสเซียและตุรกีทำหน้าที่เป็นผู้ค้ำประกัน และอิหร่านเป็นผู้ลงนามความตกลงไตรภาคี การหยุดยิงมีผลเมื่อเวลา 00:00 ตามเวลาซีเรีย ( 02:00 UTC ) ของวันที่ 30 ธันวาคม ทั้งนี้ ไม่รวมกลุ่มก่อการร้ายที่ระบุแล้ว เช่น ISIL และ Jabhat Fateh al-Sham ผู้แทนคณะกรรมการเจรจาระดับสูงซีเรียในตุรกียืนยันว่าพวกตนมีความเกี่ยวข้องในข้อตกลงดังกล่าวด้วย มีกำหนดการเจรจาระหว่างกลุ่มต่าง ๆ ในกรุง อัสตานา เมืองหลวงของประเทศคาซัคสถาน ในวันที่ 15 มกราคม [ 327 ] รายงานแรก ๆ ชี้ว่าแม้มีเหตุการณ์สู้รบประราย แต่การหยุดยิงดูจะมีผล โดยไม่มีพลเรือนเสียชีวิต [ 328 ] สายวันเดียวกัน สำนักงานประสานงานกิจการมนุษยธรรมสหประชาชาติรายงานว่ามีประชาชน 4 ล้านคนในกรุงดามัสกัสและพื้นที่ใกล้เคียงไม่สามารถเข้าถึงน้ำได้อย่างน่าไว้วางใจหลังโครงสร้างพื้นฐานการประปาตกเป็นเป้าหมายอย่างเจตนาเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม พวกเขากล่าวว่าแม้รัฐบาลเริ่มโครงการปันส่วน แต่ยังกังวลว่าทุกคนอาจไม่สามารถเข้าถึงน้ำดื่มปลอดภัย และเรียกร้องให้ภาคีบรรลุความตกลงอย่างสันติเพื่อรับประกันปัจจัยพื้นฐาน [ 328 ] วันที่ 2 มกราคม 2560 กลุ่มกบฏกล่าวว่าจะไม่เข้าร่วมการเจรจาตามกำหนดหลังมีการกล่าวหาการละเมิดการหยุดยิงของกำลังรัฐบาลในหุบวะดีบาราดาใกล้กับกรุงดามัสกัส ฝ่ายรัฐบาลระบุว่าภูมิภาคดังกล่าวถูกงดการหยุดยิงเพราะมีกลุ่ม Fatah al-Sham แต่นักเคลื่อนไหวท้องถิ่นปฏิเสธว่ามีกลุ่มนี้อยู่ที่นั่น [ 329 ] ปลายเดือนมกราคม กำลังรัฐบาลสามารถยุดวะดีบาราบาและการประปาของกรุงดามัสกัสกลับมาอีกครั้ง [ 330 ] [ 331 ]
วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2560 การหยุดยิงระหว่างกำลังอะซัดและกบฏล้มเหลวทั่วประเทศ ทำให้มีการปะทะรอบใหม่ตามจุดต่าง ๆ และมีการบุกของกบฏในดัรอา [ 332 ] มีการจัดการประชุมสันติภาพรอบใหม่ในเจนีวาในวันที่ 23 กุมภาพันธ์ [ 333 ] วันที่ 23 กุมภาพันธ์ กองทัพตุรกียึดอัลบับจาก ISIL ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอะเลปโป [ 334 ] กำลังรัฐบาลซีเรียเริ่มการบุกทางตะวันออกของอะเลปโปเพื่อพิชิต Dayr Hafir จาก ISIL และป้องกันการบุกของตุรกีเพิ่มเติม วันที่ 17 มีนาคม กองทัพซีเรียยิงขีปนาวุธเอส-200 ใส่เครื่องบินเจ็ตอิสราเอลเหนือที่สูงโกลัน กองทัพอิสราเอลอ้างว่าระบบป้องกันขีปนาวุธแอร์โรว์สกัดขีปนาวุธได้ 1 ลูก ส่วนกองทัพซีเรียอ้างว่ายิงเครื่องบินเจ็ตอิสราเอลลำดังกล่าวตก กระทรวงการต่างประเทศรัสเซียเรียกตัวเอกอัครราชทูตอิสราเอลมาชี้แจงสถานการณ์ [ 335 ] กองทัพอาหรับซีเรียเข้า Dayr Hafir ที่มั่นสุดท้ายที่ IS ถือครองในอะเลปโปตะวันออกในวันที่ 23 มีนาคมและยึดได้ในวันเดียวกัน ซึ่งเปิดโอกาสให้ผลักลงใต้เข้าสู่เขตผู้ว่าการอัรร็อกเกาะฮ์ซึ่งเป็นเมืองหลวงโดยพฤตินัยของรัฐอิสลาม ทว่า วันเดียวกัน หน่วยชั่วคราวของกำลังประชาธิปไตยซีเรียขึ้นฝั่งบนคาบสมุทรทางตะวันตกของอัรร็อกเกาะฮ์โดยเรือและเฮลิคอปเตอร์เพื่อพยายามปิดมิให้กองทัพอาหรับซเรียเข้าสู่ร็อกเกาะฮ์ วันที่ 28 มีนาคม มีรายงานว่ามีการบรรลุความตกลงที่มีกาตาร์และอิหร่านเป็นนายหน้าสำหรับการอพยพเมืองที่ถูกล้อมสี่แห่งในประเทศซีเรียซึ่งมีประชากรรวมประมาณ 60,000 คน ข้อตกลงเกี่ยวข้องกับการอพยพผู้อยู่อาศัยในเมือง al-Fu’ah และ Kafriya ในเขตผู้ว่าการอิดลิบที่ถูกกำลังกบฏล้อม แลกกับการอพยพผู้อยู่อาศัยและกบฏใน Zabadani และ Madaya ในเขตผู้ว่าการรีฟดิมัชก์ที่ถูกรัฐบาลล้อม [ 336 ]
วันที่ 7 เมษายน เรือรบสหรัฐปล่อย ขีปนาวุธโทมาฮอว์ก ใส่ฐานทัพชะริอัตของรัฐบาลซีเรีย ซึ่งกล่าวกันว่าเป็นแหล่งของ การโจมตีเคมีที่คอนชัยคูน เมื่อสามวันก่อนหน้านั้น [ 337 ] เนื่องจากการโจมตีของสหรัฐดำเนินการโดยไม่ได้รับอนุญาตจากทั้ง รัฐสภาสหรัฐ หรือคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ จึงก่อให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยกฎหมายภายใต้กฎหมายสหรัฐเช่นเดียวกับกฎหมายระหว่างประเทศ [ 338 ] มีการจัดประชุมคณะมนตรีความมั่นคงฯ ฉุกเฉิน ตามคำขอของโบลิเวียและรัสเซียสนับสนุน ผู้แทนสหรัฐกล่าวว่า “ มลทินศีลธรรมของระบอบอะซัดไม่อาจปล่อยไว้ได้อีกต่อไป ” [ 339 ] โฆษกประธานาธิบดีกล่าวว่า ปูตินมองการโจมตีของสหรัฐว่าเป็น “ การกระทำรุกรานต่อชาติเอกราชโดยละเมิดบรรทัดฐานของกฎหมายระหว่างประเทศและภายใต้บริบทกุขึ้น ” [ 340 ] เดโบราห์ เพิร์ลสเตน ( Deborah Pearlstein ) แนะว่าการโจมตีของกองทัพสหรัฐต่อกำลังรัฐบาลซีเรียละเมิด กฎบัตรยูเอ็น [ 341 ]
ขณะเดียวกัน การสู้รบดุเดือดระหว่างกำลังรัฐบาลและกลุ่มกบฏเริ่มทางเหนือของ ฮะมาฮ์ ในวันที่ 21 มีนาคม ดำเนินต่อ [ 342 ] วันที่ 12 เมษายน ความตกลงแลกเปลี่ยนผู้อยู่อาศัยในเมืองที่กบฏยึดครอง Zabadani และ Madaya กับผู้อยู่อาศัยของเมืองนิยมรัฐบาล Al-Fu’ah และ Kafraya เริ่มมีการนำไปปฏิบัติ [ 343 ] ในวันที่ 15 เมษายน ขบวนรถโดยสารประจำทางที่บรรทุกผู้อพยพจาก Al-Fu’ah และ Kafriya ถูกระเบิดฆ่าตัวตายในอะเลปโป ทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 126 คน [ 344 ] วันที่ 24 เมษายน กองทัพอากาศตุรกีดำเนินการโจมตีทางอากาศหลายครั้งต่อที่ตั้งของ YPG และ YPJ ใกล้กับ al-Malikiyah ทำให้มีนักรบเสียชีวิตอย่างน้อย 20 คน สหรัฐประณามเหตุดังกล่าว [ 345 ] วันที่ 4 พฤษภาคม 2560 รัสเซีย อิหร่านและตุรกีลงนามความตกลงในกรุงอัสตานาเพื่อสถาปนา “ เขตลดขอบเขต ” ( de-escalation zone ) 4 เขตในประเทศซีเรีย ได้แก่ เขตผู้ว่าการอิดลิบ เขตผู้ว่าการฮอมส์ส่วนเหนือที่กบฏควบคุม กูตาตะวันออกที่กบฏควบคุมและชายแดนจอร์แดน–ซีเรีย กลุ่มกบฏบางกลุ่มปฏิเสธความตกลงนี้ [ 346 ] และพรรคสหภาพประชาธิปไตยยังประณามข้อตกลงนี้ โดยกล่าวว่าเขตหยุดยิง “ แบ่งซีเรียออกตามนิกาย ” การหยุดยิงมีผลในวันที่ 6 พฤษภาคม [ 347 ]

วันที่ 18 พฤษภาคม 2560 เครื่องบินขับไล่โจมตีขบวนกำลังนิยมรัฐบาลซีเรียที่มุ่งหน้าสู่ฐานของแนวร่วมสหรัฐ ณ เมืองชายแดน al-Tanf ที่ซึ่งกองทัพสหรัฐปฏิบัติการและฝึกกบฏต่อสู้รัฐบาล [ 348 ] กระนั้น การรุกทะเลททรายของรัฐบาลยังดำเนินต่อและในวันที่ 9 มิถุนายน กำลังรัฐบาลยึดบางส่วนของชายแดนซีเรีย–อิรักได้เป็นครั้งแรกนับแต่ปี 2558 [ 349 ]
วันที่ 7 กรกฎาคม 2560 สหรัฐ รัสเซียและจอร์แดนตกลงหยุดยิงในบางส่วนของภาคตะวันตกเฉียงใต้ของซีเรีย รัสเซียรับรองว่าอะซัดจะปฏิบัติตามความตกลง [ 350 ] วันที่ 19 กรกฎาคม 2560 มีรายงานว่ารัฐบาล ดอนัลด์ ทรัมป์ ตัดสินใจยุติโครงการของซีไอเอในการติดอาวุธและฝึกกลุ่มกบฏต่อสู้รัฐบาล ซึ่งเป็นไปตามความประสงค์ของรัสเซีย [ 351 ]
ทหารซีเรียต่อสู้ตามถนนในดัยรุซซูร 2 พฤศจิกายน วันที่ 5 กันยายน 2560 การรุกซีเรียภาคกลางของรัฐบาลทำให้แก้ไขการล้อมดัยรุซซูรนานสามปีของ ISIL ได้สำเร็จ โดยกองทัพอากาศและกองทัพเรือรัสเซียเข้าร่วมด้วย [ 352 ] [ 353 ] [ 354 ] ไม่นานหลังจากนั้น ท่าอากาศยานของนครก็ได้รับการแก้ไขวงล้อมเช่นกัน [ 355 ]
วันที่ 17 ตุลาคม 2560 หลังการสู้รบดุเดือดกว่าสี่เดือนและการทิ้งระเบิดของแนวร่วมที่มีสหรัฐเป็นผู้นำ กำลังประชาธิปไตยซีเรียประกาศว่าสถาปนาการควบคุมสมบูรณ์ซึ่งนครร็อกเกาะฮ์ในภาคเหนือของประเทศซีเรียซึ่งเป็นเมืองหลวงโดยพฤตินัยเดิมของ ISIL ปลายเดือนตุลาคม รัฐบาลซีเรียกล่าวว่าจะถือว่าร็อกเกาะฮ์เป็นนครที่ถูกยึดครองซึ่ง “ ถือว่าได้รับการปลดปล่อยเฉพาะเมื่อกองทัพอาหรับซีเรียเข้าเท่านั้น ” กลางเดือนพฤศจิกายน 2560 กำลังรัฐบาลและทหารอาสาสมัครพันธมิตรสถาปนาการควบคุมสมบูรณ์เหนือดัยรุซซูรและเมือง Abu Kamal ที่ถูกยึดครองในภาคตะวันออกของประเทศ ใกล้กับชายแดนอิรัก [ 357 ] วันที่ 6 ธันวาคม 2560 รัฐบาลซีเรียประกาศว่าซีเรีย “ ได้รับการปลดปล่อยอย่างสมบูรณ์ ” จาก ISIL วันที่ 11 ธันวาคม ประธานาธิบดีปูตินเยือนฐานทัพรัสเซียในประเทศซีเรีย ซึ่งเขาสั่งให้ถอนกำลังบางส่วนที่ประจำอยู่ในประเทศ [ 358 ] [ 359 ] วันที่ 26 ธันวาคม รัฐมนตรีกลาโหมรัสเซีย เซียร์เกย์ ชอยกูกล่าวว่ารัสเซียจะ “ ตั้งกลุ่มถาวร ” ที่ฐานทัพเรือที่ฏ็อรฏูสและฐานทัพอากาศ Hmeymim [ 360 ] [ 361 ] สองวันให้หลัง รัฐมนตรีคนดังกล่าวระบุว่า รัสเซียเชื่อว่ากำลังสหรัฐต้องออกจากดินแดนซีเรียอย่างเต็มตัวเมื่อส่วนสุดท้ายของผู้ก่อการร้ายถูกขจัดไปอย่างสมบูรณ์และคาดว่าจะเกิดขึ้นในเร็ววัน [ 362 ] [ 363 ]
ระหว่างเดือนแรก ๆ ของปี 2561 กองทัพอาหรับซีเรียเปิดฉากการบุกในเขตผู้ว่าการฮะมาฮ์และชานเมืองกูตา ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ มีการบุกขนาดใหญ่ต่อกำลังตะห์รีรุชชาม ( HTS ), ISIS, หน่วยของพรรคอสิลามเตอร์กิสถาน ( TIP ) และกบฏอื่นในเขตผู้ว่าการฮะมาฮ์ การบุกประสบความสำเร็จในการยึดฐานทัพอากาศ Abu Adh Dhuhur เช่นเดียวกับการยุติ ISIS ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศซีเรียอย่างถาวร ขณะเดียวกันวันที่ 21 กุมภาพันธ์ กองทัพซีเรียและพันธมิตรเริ่มปฏิบัติการกวาดล้างวงล้อมของกบฏที่ตั้งอยู่ในย่านกูตาทางตะวันออกของกรุงดามัสกัส ปฏิบัติการดังกล่าวมีชื่อรหัสว่า “ ดามัสกัสสตีล ” เริ่มต้นด้วยการทัพทางอากาศอย่างเข้มข้น และจนถึงวันที่ 12 มีนาคม กำลังกบฏซึ่งประกอบด้วย Al-Rahman Legion, Jaysh al-Islam และกลุ่มแยกอื่น [ 364 ] ถูกบีบให้เป็นสามวงล้อมเล็ก ๆ แยกกัน [ 365 ]
แผนที่ปฏิบัติการกิ่งมะกอกแสดงการเปลี่ยนแปลงแนวรบตั้งแต่วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2561 ขณะเดียวกับที่กำลังรัฐบาลซีเรียบุกทั่วประเทศซีเรีย ประเทศตุรกีก็เปิดฉากการบุกของตนเองเช่นกันชื่อ ปฏิบัติการกิ่งมะกอก ( Olive Branch ) เป็นปฏิบัติการตามหลังปฏิบัติการยูเฟรตีสชีลด์ในปี 2559 และเป็นการโจมตีข้ามพรมแดนอีกครั้ง โดยครั้งนี้มีเป้าหมายเพื่อยึดอะฟรินแคนทอน ( Afrin Canton ) และ Tell Rifaat ที่เคิร์ดยึดในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทซีเรีย ปฏิบัติการเริ่มต้นเมื่อวันที่ 20 มกราคม โดยกองทัพตุรกีซึ่งมีกลุ่มแยก FSA หลายกลุ่มสนับสนุน ปะทะกับกำลัง YPG/YPJ ในวันที่ 18 มีนาคม FSA และกองทัพตุรกียึดอะฟรินแคนทอนจากกำลังเคิร์ด 58 วันหลังเริ่มปฏิบัติการ ทว่า กำลังที่ตุรกีสนับสนุนมิได้บุกต่อไปยังพื้นที่ Tell Rifaat เนื่องจากทั้งกำลังป้องกันชาติของรัฐบาลซีเรียและสารวัตรทหารรัสเซียเข้าพื้นที่และยึดเมือง Tell Rifaat และฐานทัพอากาศ Menaghe แล้ว [ 366 ] วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2561 กำลังป้องกันภัยทางอากาศซีเรียยิงเครื่องบินขับไล่เจ็ตเอฟ-16 ของอิสราเอลเพื่อตอบโต้การตีโฉบฉวยข้ามชายแดนที่อิสราเอลดำเนินการต่อเป้าหมายอิหร่านใกล้กรุงดามัสกัสผ่านน่านฟ้าเลบานอน [ 367 ] [ 368 ] นักบินรอดชีวิตจากเครื่องตก แต่ถูกนำตัวรับการรักษาพยาบาล [ 369 ]
วันที่ 7 เมษายน 2561 มีรายงาน การโจมตีเคมีในนครดูมา มีผู้เสียชีวิต 70 คน [ 370 ] [ 371 ] และบาดเจ็บ 500 คน แพทย์สนามระบุว่าสาเหตุการเสียชีวิตเกิดจากการสัมผัสแก๊ส คลอรีน และ ซาริน [ 372 ] รัฐบาลซีเรียปฏิเสธการใช้อาวุธเคมี หลังเกิดเหตุ คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติไม่สามารถรับข้อมติที่ขัดกันสามข้อมติว่าด้วยการสอบสวนเหตุโจมตีเคมีดังกล่าวได้ โดยรัสเซียและสหรัฐขัดกันในประเด็นดังกล่าว [ 373 ] วันรุ่งขึ้น กบฏทั้งหมดที่ควบคุมดูมาตกลงกับรัฐบาลยอมยกพื้นที่ดังกล่าวให้ [ 374 ] วันที่ 12 เมษายน มีการสถาปนาการควบคุมของรัฐบาลอย่างสมบูรณ์เหนือพื้นที่กูตาตะวันออกทั้งหมดที่เดิมกบฏ Jaysh al-Islam ถือ การล้อมกูตาตะวันออกจึงสิ้นสุดลงหลังการสู้รบนานกว่า 5 ปี [ 375 ] วันที่ 13 เมษายน 2561 สหรัฐ สหราชอาณาจักรและฝรั่งศสเปิดฉาก การโจมตีด้วยขีปนาวุธตอบแทน ต่อเป้าหมายในกรุงดามัสกัสและฮอมส์ ประเทศซีเรีย วันที่ 19 เมษายน 2561 กองทัพซีเรียและกลุ่มพันธมิตรชาวปาเลสไตน์เริ่มการบุกต่อค่ายผู้ลี้ภัยชาวปาเลสไตน์ยาร์มุก ซึ่งถูก ISIL ยึดครองบางส่วน วันที่ 21 พฤษภาคม กลุ่มนิยมรัฐบาลเข้ายึดค่ายยาร์มุคคืนได้อย่างสมบูรณ์ ขณะที่นักรบ ISIL ถอนกำลังออกไปทางทะเลทรายทางทิศตะวันออกของนคร ฉะนั้นจึงทำให้กองทัพอาหรับซีเรียเมืองหลวงได้อย่างสมบูรณ์ครั้งแรกในรอบ 6 ปี [ 376 ] [ 377 ] วันที่ 6 กรกฎาคม ผลของการบุกภาคใต้ของซีเรียซึ่งเริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายน กองทัพซีเรียที่ได้รับการสนับสนุนจากกองทัพรัสเซียถึงชายแดนจอร์แดนและยึดจุดผ่านแดนนาซิบ [ 378 ] [ 379 ] วันที่ 31 กรกฎาคม การบุกยุติลงทำให้รัฐบาลซีเรียควบคุมเขตผู้ว่าการดัรอาและกุนัยฏิเราะฮ์ได้อย่างเบ็ดเสร็จ วันที่ 17 กันยายน อิสราเอลโจมตีเป้าหมายหลายตำแหน่งในภาคตะวันตกของซีเรีย กองทัพซีเรียยิงเครื่องบินรัสเซียตกลำหนึ่งขณะพยายามโจมตีเครื่องบินอิสราเอล ทำให้ชาวรัสเซียเสียชีวิต 15 คน [ 380 ] [ 381 ] การโจมตีดังกล่าวมีขึ้นไม่กี่ชั่วโมงหลังรัสเซียกับตุรกีตกลงสร้างเขตปลอดทหารรอบเขตอิดลิบ ซึ่งชะลอปฏิบัติการบุกของกำลังรัฐบาลบะอัธซีเรียและพันธมิตร [ 382 ] รัสเซียกล่าวโทษอสิราเอลจากเหตุการณ์นี้ [ 383 ] [ 384 ] วันที่ 24 กันยายน 2561 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมรัสเซีย Sergey Shoygu ยืนยันว่ากองทัพซีเรียจะได้รับระบบขีปนาวุธป้องกันภัยทางอากาศเอส-300 เพื่อเสริมสมรรถนะการป้องกันภัยทางอากาศในการรบของซีเรีย เขาเสริมว่าการยกเลิกสัญญาส่งมอบเอส-300 ในปี 2556 เป็นเพราะคำขอของอิสราเอล แต่สถาการณเปลี่ยนไปหลังเหตุเครื่องบินรัสเซียถูกยิงตกในซีเรีย [ 385 ] [ 386 ] [ 387 ] ทั้งนี้ เอส-300 มีระบบ IFF สมัยใหม่ซึ่งป้องกันการเล็งขีปนาวุธใส่เครื่องบินรัสเซีย [ 388 ]
วันที่ 17 กันยายน 2561 ประธานาธิบดีวลาดีมีร์ ปูตินของรัสเซียและเอร์โดอันของตุรกีบรรลุความตกลงสร้างเขตกันชนในอิดลิป วันที่ 12 ธันวาคม รัฐบาลตุรกีประกาศจะเริ่มปฏิบัติการต่อโรยาวา โดยเป็นการวิจารณ์ความพยายามของสหรัฐในการรับประกันความมั่นคงชายแดนของตุรกีในพื้นที่ ประธานาธิบดีทรัมป์ประกาศในวันที่ 19 ธันวาคม 2561 ว่าจะถอนกำลังทั้งหมดออกจากซีเรีย หลังตุรกีชะลอการเข้าตีตามแผน วันที่ 25 ธันวาค อิสราเอลเปิดฉากการเข้าตีจากหรือข้ามน่านฟ้าเลบานอน “ เพื่อตอบสนองขีปนาวุธต่อสู้อากาศยานที่ยิงมาจากซีเรีย ” รายงานจากซีเรียกล่าวว่าคลังอาวุธใน Qatifah ห่างจากกรุงดามัสกัสไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ 40 กิโลเมตร ถูกโจมตี ทำให้มีทหารบาดเจ็บ 3 นาย วันที่ 30 ธันวาคม รัฐบาลบะอัธซีเรียอนุญาตให้อิรักโจมตี ISIL ในดินแดนซีเรีย อิรักโจมตีเป้าหมาย ISIL ใน Deir ez-Zor ในวันถัดมา
ระหว่างวันที่ 1 ถึง 10 มกราคม 2562 Hayat Tahrir al-Sham ( HTS ) เข้าตีและยึดที่ตั้งของ National Front for Liberation ( NLF ) ข้ามอิดลิปและอะเลปโปที่กบฏถือครอง วันที่ 9 มกราคม 2562 ทั้งสองกลุ่มบรรลุการพักรบ โดย NLF ยอมยกที่ตั้งสุดท้ายในอิดลิปให้ HTS และอพยพไปยังพื้นที่ที่อยู่ใต้การควบคุมของกองทัพซีเรียเสรีในอะฟรินที่ตุรกีหนุนหลังอยู่ วันต่อมา HTS เข้าควบคุมพื้นที่ดังกล่าว วันที่ 6 มกราคม 2562 ที่ปรึกษาความมั่นคงแห่งชาตของสหรัฐ จอห์น โบลตัน กล่าวว่าการถอนกำลังสหรัฐจากซีเรียขึ้นอยู่กับเงื่อนไขบางประการ เช่น การรับประกันว่ากำลัง ISIL กลุ่มสุดท้ายแพ้และเคิร์ดในซีเรียเหนือปลอดภัยจากองทัพตุรกี อย่างไรก็ดี ประธานาธิบดีเอร์โดอันปฏิเสธข้อเรียกร้องให้คุ้มครองเคิร์ดซึ่งเขาถือว่าเป็นกลุ่มก่อการร้าย วันที่ 10 มกราคท 2562 ไมก์ ปอมเปโอ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ กล่าวว่าสหรัฐจะถอนกำลังจากซีเรียแต่ยังจะสู้กับ ISIL ต่อไป แต่เตือนด้วยว่าจะไม่มีงบช่วยเหลือบูรณะสำหรับพื้นที่ที่ประธานาธิบดีอัลอะซัดควบคุมอยู่จนกว่าอิหร่านและตัวแทนออกจากพื้นที่ วันที่ 23 มีนาคม หลังการสู้รบอย่างประปรายนานหลายสัปดาห์ใน Baghuz กองทัพรัฐบาลซีเรียประกาศว่า ISIL ถูกปราบในซีเรียหมดสิ้นแล้ว แต่ในวันที่ 20 เมษายน ISIL รายงานว่าได้ฆ่าทหารรัฐบาล 35 นายในจังหวัด Homs และ Deir al-Zour นับเป็นการโจมตีใหญ่สุดหลัง ISIL ถูกประกาศว่าปราชัยแล้ว
ในเดือนสิงหาคม สหรัฐและตุรกีบรรลุข้อตกลงในการตั้งเขตปลอดทหารในซีเรียเหนือ และซีเรียกับรัสเซียประกาศหยุดยิงฝ่ายเดียวในอิดลิบ อย่างไรก็ดี วันที่ 9 ตุลาคม ประธานาธิบดีตุรกีแอร์โดกันประกาศบุกซีเรียเหนือเต็มขั้น ทำให้ในวันที่ 13 ตุลาคม โรยาวาและรัฐบาลซีเรียตกลงในการป้องปรามการบุกของตุรกี โดยมีรัสเซียเป็นนายหน้า จนในวันที่ 22 ตุลาคม ประธานาธิบดีตุรกีและรัสเซียบรรลุความตกลงรอบใหม่ในการตั้งเขตปลอดทหารในซีเรียเหนือ วันที่ 26 ตุลาคม การโจมตีทางอากาศของสหรัฐฆ่า อะบู บักร์ อัลบัฆดาดี ผู้นำ ISIL ในจังหวัดอิดลิบ
รัสเซียและซีเรียเร่งการโจมตีต่อทัพกบฏในอิดลิบ ซึ่งเป็นบริเวณของฝ่ายกบฏบริเวณสุดท้ายในประเทศ กองทัพซีเรียและพันธมิตรเปิดฉากบุกต่อฝ่ายกบฏตั้งแต่เดือนธันวาคม 2562 ถึงมีนาคม 2563 จนสามารถยึดถนน M5 ที่เชื่อมระหว่างกรุงดามัสกัสกับนครอะเลปโปได้
ตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2563 เกิดวิกฤตเศรษฐกิจในประเทศซีเรียซึ่งค่าเงินปอนด์ซีเรียอ่อนตัวลงอย่างมาก วันที่ 11 มิถุนายน นายกรัฐมนตรี Imad Khamis ถูกปลดจากตำแหน่งท่ามกลางการประท้วงต่อต้านรัฐบาลต่อสภาพเศรษฐกิจที่เลวลง นับเป็นภัยต่อความอยู่รอดของรัฐบาลอะซัด มีนักวิเคราะห์บางส่วนเชื่อว่าอะซัดอาจใกล้เสียอำนาจ ขณะที่รัสเซียยังคงขยายอิทธิพลและบทบาททางทหารในประเทศซีเรีย
แผนภาพกลุ่มแยกหลักในสงครามกลางเมืองซเรียและฝ่ายต่าง ๆ ในปี 2561
แหล่งข้อมูลหลายแหล่งเน้นว่าปลายปี 2558 และต้นปี 2559 รัฐบาลซีเรียพึ่งพาอาสาสมัครและทหารอาสาสมัครมากกว่ากองทัพซีเรีย [ 389 ] [ 390 ]
ก่อนการก่อการกำเริบและสงครามอุบัติ มีประมาณการว่ากองทัพซีเรียมีกำลังพลประจำการ 325,000 นาย ซึ่งในจำนวนนี้ 220,000 นายเป็น “ ทหารบก ” และที่เหลืออยู่ในกองทัพเรือ กองทัพอากาศและกำลังป้องกันภัยทางอากาศ นอกจากนี้ยังมีกองหนุนอีกประมาณ 280,000–300,000 นาย ตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2554 มีรายงานการแปรพักตร์ของทหาร ในเดือนกรกฎาคม 2555 การสังเกตการณ์สิทธิมนุษยชนซีเรียประมาณว่าทหารหลายหมื่นนายแปรพักตร์ และข้าราชการตุรกีคนหนึ่งประมาณว่ามีทหารแปรพัตกร์ 60,000 นาย รัฐบาลซีเรียได้รับการสนับสนุนระดับสูงในบางพื้นที่ในการควบคุม ตามผลสำรวจความเห็นที่จัดโดย บริติชโออาร์บีอินเตอร์เนชันแนล โดยประชากร 73 % ในพื้นที่ที่รัฐบาลควบคุมสนับสนุนความพยายามของรัฐบาล [ 391 ]
กำลังป้องกันชาติซีเรียตั้งจากทหารอาสาสมัครนิยมรัฐบาล พวกเขาได้รับเงินเดือนและยุทธภัณฑ์จากรัฐบาล [ 392 ] [ 393 ] มีจำนวนประมาณ 100,000 นาย [ 394 ] [ 395 ] กำลังนี้ปฏิบัติหน้าที่ในบทบาททหารราบ โดยสู้รบกับกบฏโดยตรงภาคพื้นและดำเนินปฏิบัติการต่อต้านการก่อความไม่สงบโดยประสานงานกับกองทัพบก ซึ่งจัดการสนับสนุนทางลอจิสติกส์และปืนใหญ่ กำลังนี้มีหน่วยหญิง 500 นายที่เรียก “ นางสิงห์แห่งกำลังป้องกันชาติ ” ( Lionesses of National Defense ) ซึ่งควบคุมจุดตรวจ [ 396 ] ทหารกำลังป้องกันชาติได้รับอนุญาตให้ฉกชิงทรัพย์จากสมรภูมิและขายของนั้นเอาเงินในที่ที่ถูกตั้งฉายาว่า “ ตลาดซุนนี ” เช่นเดียวกับทหารบกตามแบบ [ 392 ]
แชบบีฮา ( Shabiha ) เป็นทหารอาสาสมัครนิยมรัฐบาลอย่างไม่เป็นการที่ส่วนใหญ่มาจากชนกลุ่มน้อยอะลาวีของอะซัด นับแต่การก่อการกำเริบ รัฐบาลซีเรียใช้แชบบีฮาสลายการชุมนุมและบังคับใช้กฎหมายในย่านที่กระด้างกระเดื่อง [ 397 ] เมื่อการประท้วงบานปลายเป็นการขัดกันด้วยอาวุธ ฝ่ายค้านเริ่มใช้คำว่า แชบบีฮา อธิบายผู้สนับสนุนอะซัดพลเรือนใด ๆ ที่มีส่วนในการปราบปรามการก่อการกำเริบของรัฐบาล [ 398 ] ฝายค้านกล่าวหาแชบบีฮาว่าใช้ความรุนแรงเกินต่อผู้ประท้วงต่อต้านรัฐบาลและผู้สนับสนุนฝ่ายค้าน [ 398 ] ตลอดจนการฉกชิงทรัพย์และการทำลาย [ 399 ] [ 400 ] ในเดือนธันวาคม 2555 สหรัฐกำหนดให้แชบบีฮาเป็นองค์การก่อการร้าย [ 401 ] มีรายงานว่าบัสเซล อัลอะซัด ( Bassel al-Assad ) สถาปนาแชบบีฮาในคริสต์ทศวรรษ 1980 เพื่อให้รัฐบาลใช้ในยามวิกฤต [ 402 ] มีการอธิบายว่าแชบบีฮาเป็น “ กำลังกึ่งทหารอะลาวีที่ฉาวโฉ่ ซึ่งถูกกล่าวหาว่ากระทำตนเป็นผู้บังคับใช้กฎหมายอย่างไม่เป็นทางการให้ระบอบอะซัด ” [ 403 ] “ มือปืนภักดีต่ออะซัด ” [ 404 ] และจากข้อมูลของศูนย์อาหรับเพื่อการวิจัยและนโยบายศึกษาในประเทศกาตาร์ ว่า “ กึ่งแก๊งอาชญากรที่ประกอบด้วยอัทธพาลที่ใกล้ชิดกับระบอบ ” [ 404 ] แม้ภาพลักษณ์ของกลุ่มเป็นทหารอาสาสมัครอะลาวี มีรายงานว่าแชบบีฮาที่ปฏิบัติหน้าที่ในอะเลปโปบางส่วนเป็นซุนนี [ 405 ] ในปี 2555 รัฐบาลอะซํดสถาปนาทหารอาสาสมัครอย่างเป็นทางการที่จัดระเบียบมากกว่า เรียก ญัยช์อัลชาบี ( Jaysh al-Sha’bi ) ซึ่งมีการกล่าวหาว่าได้รับความช่วยเหลือจากอิหร่านและฮิซบุลลอฮ์ เช่นเดียวกับแชบบีฮา สมาชิกญัยช์อัลชาบีส่วนใหญ่เป็นอาสาสมัครอะลาวีและชีอะฮ์ [ 406 ] [ 407 ]
ทหารอาสาสมัครคริสต์ศาสนิกชนในประเทศซีเรีย ( และประเทศอิรักตอนเหนือ ) ส่วนใหญ่ประกอบขึ้นจากชาติพันธุ์อัสซีเรีย ซีเรีย-อารัม ( Syriac-Aramean ) และอาร์มีเนีย รายงานของซีบีเอสหนึ่งแสดงว่าคริสต์ศาสนิกชนในประเทศซีเรียส่วนใหญ่นิยมรัฐบาลโดยอ้างว่าพวกเขาเชื่อว่าความอยู่รอดของพวกเขาเชื่อมโยงกับรัฐบาลโลกวิสัยส่วนใหญ่ [ 408 ] [ 409 ] ทหารอาสาสมัครคริสต์ศาสนิกชนต่อสู้อยู่ข้างรัฐบาลซีเรีย [ 410 ] [ 411 ] จากข้อมูลของเวิลด์ทริบูน.คอม ( WorldTribune.com ) “ แหล่งข่าวอ้างว่าคริสต์ศาสนิกชนหลายพันคนเข้าร่วมกองทัพบกซีเรียตลอดจนทหารอาสาสมัครของระบอบ เช่น กำลังป้องกันชาติและคณะกรรมการประชาชน พวกเขาว่า NDF ช่วยจัดระเบียบหน่วยคริสต์ศาสนิกชนเพื่อคุ้มครองชุมชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภูมิภาคอัสซีเรียทางตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรีย หน่วยหลักเรียกว่า การต้านทานคริสเตียน ( Christian Resistance ) กล่าวกันว่าปฏิบัติการในจังหวัดฮอมส์ ” [ 412 ] ชาวอัสซีเรียที่พูดภาษาอารัมตะวันออกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรียและภาคเหนือของอิรักตั้งทหารอาสาสมัครต่าง ๆ ( รวมกำลังป้องกันอัสซีเรีย ) เพื่อปกป้องเมืองโบราณ หมู่บ้านและฟาร์มของพวกตนจากผู้ก่อการร้าย ISIS พวกเขามักต่อสู้เคียงคู่กับกลุ่มชาวเคิร์ดและอาร์มีเนีย แต่ไม่เสมอไป [ 413 ] [ 414 ] [ 415 ]
ในปี 2555 นักรบฮิซบุลลอฮ์ข้ามพรมแดนจากเลบานอนและยึดแปดหมู่บ้านในเขตอัลกุสซัยร ( Al-Qusayr ) ของซีเรีย อดีตเลขาธิการฮิซบุลลอฮ์ ชิคซุบฮีอัลตุฟัยลี ( Subhi al-Tufayli ) ยืนยันในเดือนกุมภาพันธ์ 2556 ว่า ฮิซบุลลอฮ์กำลังต่อสู้ให้กองทัพบกซีเรีย [ 416 ] วันที่ 14 พฤษภาคม 2556 มีรายงานว่านักรบฮิซบุลลอฮ์ต่อสู้เคียงคู่กับกองทัพซีเรีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเขตผู้ว่าการฮอมส์ Hassan Nasrallah เรียกร้องให้ชีอะฮ์และฮิซบุลลอฮ์พิทักษ์เทวสถาน Sayida Zeinab วันที่ 25 พฤษภาคม 2556 นัสรัลละฮ์ประกาศว่าฮิซบุลลอฮ์กำลังต่อสู้ในซีเรียต่อพวกหัวรุนแรงอิสลามและ “ สาบานว่ากลุ่มของเขาจะไม่ยอมให้นักรบซีเรียควบคุมดินแดนที่ต่อแดนกับเลบานอน ” [ 417 ] เขายืนยันว่าฮิซบุลลอฮ์กำลังต่อสู้ในเมืองกุซัยรซึ่งเป็นเมืองยุทธศาสตร์ในซีเรียอยู่ข้างเดียวกับกำลังของอะซัด [ 94 ] ในการปราศรัยทางโทรทัศน์ เขากล่าวว่า “ หากซีเรียตกอยู่ในมืออเมริกา อิสราเอลและตักฟีรี ประชาชนในภูมิภาคของเราจะเข้าสู่ยุคมืด ” [ 94 ] จากข้อมูลของนักวิเคราะห์อิสระ เมื่อต้นปี 2557 มีนักรบฮิซบุลลอฮ์เสียชีวิตในความขัดแย้งซีเรียแล้วประมาณ 500 คน [ 418 ] วันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2559 นักรบฮิซบุลลอฮ์เสียชีวิต 50 คนในการปะทะกับ Jaysh al-Islam ใกล้กับกรุงดามัสกัส นักรบเหล่านี้อยู่ในกำลังรบของกองทัพซีเรีย เรียก กองพลทหารบก 39 [ 419 ]
ศพของทหารอิหร่านกลับคืนประเทศอิหร่าน เดือนสิงหาคม 2559 ประเทศอิหร่านยังปฏิเสธการมีกำลังรบอยู่ในประเทศซีเรีย โดยยืนยันว่าให้คำแนะนำทางทหารแก่กำลังของอะซัดในการต่อสู้กับกลุ่มก่อการร้าย [ 420 ] หลังจากระยะการก่อการกำเริบ ประเทศอิหร่านให้การสนับสนุนทางการเงิน เทคนิคและทางทหาร ซึ่งรวมการฝึกและกำลังรบบ้าง [ 421 ] [ 422 ] [ 423 ] ประเทศอิหร่านและซีเรียเป็นพันธมิตรทางยุทธศาสตร์ที่ใกล้ชิด ประเทศอิหร่านมองว่าการอยู่รอดของรัฐบาลซีเรียสำคัญต่อผลประโยชน์ในภูมิภาคของตน [ 423 ] [ 424 ] ผู้นำสูงสุดอิหร่าน อาลี คาเมนี มีรายงานว่าออกปากสนับสนุนรัฐบาลซีเรีย [ 422 ] ราชการความมั่นคงและข่าวกรองของอิหร่านให้คำปรึกษาและช่วยเหลือกองทัพซีเรียเพื่อธำรงการครองอำนาจของบัชชาร อัลอะซัด [ 423 ] ความพยายามเหล่านี้ได้แก่ การฝึก การสนับสนุนทางเทคนิค กำลังรบ [ 421 ] [ 423 ] ในเดือนธันวาคม 2556 เชื่อว่าประเทศอิหร่านมีผู้ปฏิบัติงานในประเทศซีเรียประมาณ 10,000 นาย [ 424 ] แต่ตามข้อมูลของจูบิน กูดาร์ซี ( Jubin Goodarzi ) ผู้ช่วยศาสตราจารย์และนักวิจัยแห่งมหาวิทยาลัยเว็บสเตอร์ ประเทศอิหร่านช่วยเหลือระบอบอะซัดด้วยหน่วยและกำลังพลที่วางกำลังจำนวนจำกัด “ มากสุดหลายร้อยคน … และมิใช่หลายพันอย่างที่แหล่งข่าวฝ่ายค้านอ้าง ” [ 425 ] นักรบฮิซบุลลอฮ์ที่รัฐบาลอิหร่านหนุนหลังมีบทบาทรบโดยตรงตั้งแต่ปี 2555 [ 424 ] [ 426 ] ในฤดูร้อนปี 2556 ประเทศอิหร่านและฮิซบุลลอฮ์จัดหาการสนับสนุนในสมรภูมิที่สำคัญแก่อะซํดโดยทำให้รัฐบาลรุกคืบต่อฝ่ายค้าน [ 426 ] ในปี 2557 ในเวลาเดียวกับการเจรจาสันติภาพที่เจนีวา 2 ประเทศอิหร่านสนับสนุนประธานาธิบดีอะซัดอย่างเปิดเผย [ 424 ] [ 426 ] รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังและเศรษฐกิจซีเรียประกาศว่า “ รัฐบาลอิหร่านให้เงินกว่า 15,000 ล้านดอลลาร์ ” แก่ประเทศซีเรีย [ 427 ] ผู้บัญชาการกำลังกุดส์ ( Quds Force ) ของเหล่าพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน ( iranian Revolutionary Guards Corps ) กะเซม ซุลัยมะนี ( Qasem Suleimani ) รับผิดชอบตำแหน่งรัฐมนตรีที่ประจำตามกระทรวงความมั่นคงและดูแลการติดอาวุธและฝึกนักรบชีอะฮ์นิยมรัฐบาลหลายพันคน [ 428 ] [ 429 ] ทหารเหล่าพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่านอย่างน้อย 328 นาย ซึ่งรวมผู้บัญชาการหลายนาย ถูกฆ่าในสงครามกลางเมืองซีเรียนับแต่เกิดสงคราม [ 430 ]
นักรบชีอะฮ์จากประเทศอัฟกานิสถานและปากีสถานมี “ จำนวนมากกว่า ” นักรบต่างประเทศซุนนีมาก แม้ได้รับ “ ความสนใจน้อยกว่ามาก ” จากสื่อ [ 431 ] จำนวนชาวอัฟกานิสถานที่ต่อสู้ในประเทศซีเรียในนามของรัฐบาลซีเรียมีประมาณการไว้ “ ระหว่าง 10,000 ถึง 12,000 คน ” ส่วนจำนวนชาวปากีสถานนั้นไม่ทราบ [ 431 ] นักรบหลายคนหรือส่วนใหญ่เป็นผู้ลี้ภัย และประเทศอิหร่านถูกกล่าวหาว่าฉวยประโยชน์จากที่พวกเขาไม่สามารถ “ ได้ใบอนุญาตประกอบอาชีพหรือเป็นผู้อยู่อาศัยตามกฎหมายในประเทศอิหร่าน ” และใช้การขู่เนรเทศแก่ผู้ที่ไม่ยินยอมอาสาสมัคร [ 431 ] นักรบเหล่านี้ยังได้รับค่าจ้างค่อนข้างสูง และบอกกับนักหนังสือพิมพ์ว่า “ รัฐอิสลามเป็นศัตรูร่วมของอิหร่านและอัฟกานิสถาน … นี่เป็นสงครามศักดิ์สิทธิ์ และว่าพวกเขาปรารถนาพิทักษ์สถานแสวงบุญชีอะฮ์ชายยิดาไซอินับ ( Sayyida Zaynab ) จากญิฮัดซุนนี ” [ 431 ]
วันที่ 30 กันยายน 2558 สภาสหพันธรัฐของรัสเซียอนุมัติคำขอของประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดีมีร์ ปูติน อย่างเป็นเอกฉันท์อนุญาตให้ใช้กองทัพรัสเซียในซีเรีย [ 432 ] [ 433 ] หลังจากคำขอความช่วยเหลือทางทหารต่อกลุ่มกบฏและญิฮัดอย่างเป็นทางการของรัฐบาลซีเรีย [ 434 ] [ 435 ] วันเดียวกัน พลเอก เซอร์เกย์ คูราเลนโกของรัสเซีย ซึ่งเป็นผู้แทนของรัสเซีย ณ ศูนย์สารสนเทศร่วมในกรุงแบกแดดมายังสถานเอกอัครราชทูตสหรัฐในกรุงแบกแดดและขอให้กำลังสหรัฐในพื้นที่เป้าหมายใด ๆ ออกทันที [ 436 ] ชั่วโมงต่อมา อากาศยานรัสเซียที่อยู่ในดินแดนที่รัฐบาลครองเริ่มการโจมตีทางอากาศโดยดูเหมือนต่อเป้าหมายฝ่ายกบฏ [ 437 ]
ก่อนหน้าปฏิบัติการเหล่านี้ การเข้ามีส่วนของรัสเซียในสงครามกลางเมืองซีเรียส่วนใหญ่เป็นการจัดหากำลังบำรุงแก่กองทัพบกซีเรีย [ 438 ] ข้าราชการรัสเซียรับรองวัตถุประสงค์ของพวกตนว่า เพื่อช่วยรัฐบาลซีเรียยึดพื้นที่คืนจากกลุ่มค้านต่าง ๆ ซึ่งรวม ISIL และกลุ่มที่สหรัฐหนุนหลังและติดอาวุธ [ 439 ] ในการสัมภาษณ์ทางโทรทัศน์ที่แพร่ภาพเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 2558 ประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดีมีร์ ปูติน กล่าวว่า ปฏิบัติการทางทหารมีการเตรียมล่วงหน้าอย่างรอบคอบ เขานิยามเป้าหมายของรัสเซียในซีเรียว่า “ สร้างเสถียรภาพอำนาจชอบธรรมในซีเรียและสร้างสภาพสำหรับการประนีประนอมทางการเมือง ” [ 440 ] วันที่ 24 พฤศจิกายน 2558 อากาศยาน ซุคฮอย ซู-24 ของรัสเซียถูกเครื่องบินขับไล่ เอฟ-16 ของกองทัพอากาศตุรกี ยิงตก ในเหตุการณ์ที่เชื่อว่าเป็นครั้งแรกที่ประเทศนาโตยิงเครื่องบินรัสเซียตกในรอบครึ่งศตวรรษ [ 441 ] รัสเซียตอบโต้โดยประกาศว่าเครื่องบินรบของแนวร่วมที่มีสหรัฐนำที่บินผ่านทางตะวันตกของแม่น้ำยูเฟรตีสจะถูกกำลังต่อสู้อากาศยานรัสเซียติดตามทั้งบนฟ้าและบนบกและถือเป็นเป้าหมาย [ 442 ]
ฝ่ายค้านติดอาวุธประกอบด้วยหลายกลุ่มที่ตั้งระหว่างห้วงความขัดแย้งหรือเข้าร่วมจากนอกประเทศ จากข้อมูลของมัวร์ เฮิร์ช ( Seymour Hersh ) ฝ่ายค้านได้รับเงินสนับสนุนจากซาอุดีอาระเบีย 700 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี ( ปี 2557 ) [ 443 ] ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือของซีเรีย กลุ่มแยก ฝ่ายค้านหลักคือ แนวร่วมอัลนุสเราะ ( al-Nusra Front ) ที่เข้ากับ อัลกออิดะฮ์ ซึ่งเป็นพันธมิตรกับกลุ่มอิสลามอื่นที่เล็กกว่าหลายกลุ่ม ในจำนวนนี้บางกลุ่มปฏิบัติการภายใต้กลุ่มกองทัพซีเรียเสรี ( FSA ) [ 444 ] ชาติตะวันตกกำหนดให้ FSA เป็นกลุ่มแยกฝ่ายค้านสายกลางซึ่งทำให้กลุ่มได้รับอาวุธทันสมัยและการสนับสนุนทางทหารอื่นจากสหรัฐและประเทศอ่าวบางประเทศภายใต้โครงการที่ ซีไอเอ ดำเนินการ [ 269 ] [ 268 ] [ 445 ] ซึ่งเพิ่มสมรรถนะการสู้รบรวมของกบฏอิสลาม [ 446 ] [ 447 ] ในทางตะวันออก รัฐอิสลามอิรักและลิแวนต์ ( ISIL ) กลุ่มนักรบญิฮัดที่กำเนิดจากประเทศอิรัก ได้ความได้เปรียบทางทหารอย่างรวดเร็วทั้งในประเทศซีเรียและอิรัก สุดท้าย ISIL กลายมาขัดแย้งกับกบฏอื่น โดยเฉพาะอัลนุสเราะ ซึ่งผู้นำกลุ่มไม่ต้องการสวามิภักดิ์ต่อ ISIL ในเดือนกรกฎาคม 2557 ISIL ควบคุมหนึ่งในสามของดินแดนประเทศซีเรีย และการผลิตน้ำมันแลัแก๊สส่วนใหญ่ ฉะนั้นจึงสถาปนาตนเป็นกำลังต่อต้านรัฐบาลหลัก [ 448 ] ในปี 2558 กาตาร์ ซาอุดีอาระเบียและตุรกีหนุนหลังกองทัพการพิชิตดินแดน ( Army of Conquest ) อย่างเปิดเผย ซึ่งเป็นกลุ่มกบฏรวมที่มีรายงานว่ารวมแนวร่วมอัลนุสเราะที่เชื่อมโยงกับอัลกออิดะฮ์และแนวร่วมซะละฟีอีกกลุ่มหนึ่ง ชื่อ อะห์รัรอัชชาม ( Ahrar ash-Sham ) และฟัยลักอัลชาม ( Faylaq Al-Sham ) กลุ่มกบฏที่เชื่อมโยงกับแนวร่วมภราดรภาพมุสลิม ( Muslim Brotherhood ) [ 449 ] [ 450 ] [ 451 ] นอกจากนี้ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทหารอาสาสมัครเคิร์ดอย่างหน่วยคุ้มครองประชาชน ( YPG ) จับอาวุธขึ้นต่อสู้กับทั้งกลุ่มแยกอิสลามกบฏ [ 452 ] และผู้จงรักภักดีต่อรัฐบาล [ 453 ]
สมาชิกแนวร่วมแห่งชาติซีเรียในโดฮา 11 พฤศจิกายน 2555 วันที่ 11 พฤศจิกายน 2555 ในกรุง โดฮา สภาแห่งชาติและกำลังฝ่ายค้านอื่นรวมกันเป็นแนวร่วมกำลังปฏิวัติและฝ่ายค้านซีเรียแห่งชาติ ( National Coalition for Syrian Revolutionary and Opposition Forces ) [ 454 ] วันรุ่งขึ้น หลายรัฐอ่าวเปอร์เซียรับรองให้เป็นรัฐบาลซีเรียโดยชอบ ผู้แทนสภาผู้นำของแนวร่วมฯ มีหญิงและผู้แทนของชนกลุ่มน้อยศาสนาและชาติพันธุ์ซึ่งรวมอะละวีด้วย มีรายงานว่าสภาทหารรวมกองทัพซีเรียเสรีด้วย [ 455 ] เป้าหมายหลักของแนวร่วมแห่งชาติฯ คือ แทนรัฐบาลบัชชาร อัลอะซัดและ “ สัญลักษณ์และเสาการสนับสนุนของมัน ” “ รื้อราชการความมั่นคง ” สร้างเอกภาพและสนับสนุนกองทัพซีเรียเสรี ปฏิเสธการพูดคุยเจรจากับรัฐบาลอัลอะซัด และ “ นำตัวผู้รับผิดชอบการฆ่าชาวซีเรีย ทำลาย [ ซีเรีย ] และไล่ที่ [ ชาวซีเรีย ] มาลงโทษ ” [ 456 ]
มีการประกาศตั้งกองทัพซีเรียเสรีเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2554 โดยนายทหารกองทัพบกซีเรียที่แปรพักตร์กลุ่มหนึ่ง ในวิดีทัศน์ นายทหารเรียกร้องให้นายทหารและทหารชาวซีเรียแปรพักตร์เพื่อคุ้มครองผู้ประท้วงพลเรือนจากความรุนแรงโดยรัฐและมีผลเปลี่ยนแปลงรัฐบาล [ 457 ] ในเดือนธันวาคม 2554 ประมาณการจำนวนผู้แปรพักตร์ FSA มีตั้งแต่ 1,000 ถึงกว่า 25,000 คน FSA เดิมมีสำนักงานใหญ่ในประเทศตุรกี ย้ายสำนักงานใหญ่สู่ภาคเหนือของซีเรียในเดือนกันยายน 2555 และเป็นเสมือนองค์การรวม ๆ มากกว่าสายการบังคับบัญชาตามเดิม ในเดือนมีนาคม 2555 ผู้สื่อข่าว เดอะนิวยอร์กไทมส์ เป็นพยานการเข้าตีแนวรถถังซีเรียหุ้มเกราะของ FSA ในซะระกิบ ( Saraqib ) และทราบว่า FSA มีทหารและอดีตนายทหารที่สามารถและได้รับการฝึก มีการจัดระเบียบอยู่ระดับหนึ่ง แต่ไม่มีอาวุธที่จะต่อสู้อย่างจริงจัง [ 458 ] ในเดือนเมษายน 2556 สหรัฐประกาศว่าจะส่งความช่วยเหลือไม่ถึงชีวิตต่อกบฏซีเรีย 123 ล้านดอลลาร์สหรัฐผ่านพลเอกที่แปรพักตร์ ซะลิม อิดริส ( Salim Idriss ) ผู้นำ FSA [ 459 ] ต่อมาเขายอมรับว่า “ กบฏ ” แตกเป็นเสี่ยงและขาดทักษะทางทหารที่จำเป็นเพื่อโค่นรัฐบาลประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัด อิดริสกล่าวว่าเขากำลังสร้างโครงสร้างบังคับบัญชาทั่วประเทศ แต่การขาดการสนับสนุนทางวัตถุทำให้ความพยายามนั้นไม่เป็นผล เขายอมรับว่าปฏิบัติการร่วมกับกลุ่มอิสลาม อะห์รัรอัชชาม แต่ปฏิเสธความร่วมมือใด ๆ กับกลุ่มอิสลาม แนวร่วมอัลนุสเราะ [ 459 ] อะบู ยูซัฟ ( Abu Yusaf ) ผู้บัญชาการคนหนึ่งของรัฐอิสลาม กล่าวในเดือนสิงหาคม 2557 ว่าสมาชิก FSA หลายคนที่นายทหารสหรัฐ ตุรกีและอาหรับฝึกแท้จริงแล้วกำลังเข้าร่วมกับไอเอส [ 460 ] ซึ่งในทางตรงข้ามกับข้ออ้างของผู้บัญชาการนายนี้ ในเดือนกันยายน 2557 กองทัพซีเรียเสรีกำลังเข้าร่วมพันธมิตรและแนวร่วมกับทหารอาสาสมัครเคิร์ดซึ่งรวม YPG ซึ่งต่อสู้กับไอเอส [ 461 ] [ 462 ] ต้นเดือนตุลาคม 2558 ไม่นานหลังรัสเซียเริ่มแทรกแซงทางทหารในซีเรีย โรเบิร์ต ฟิสก์ประเมินว่าการดำรงอยู่ของ FSA เป็นกลลวง เป็นข้อเท็จจริงที่ข้าราชการสหรัฐรับทราบ โดยกบฏ FSA แทบทั้งหมดที่สหรัฐฝึกแปรพักตร์เข้ากับกลุ่มกบฏอื่น [ 463 ] และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ เซอร์เกย์ ลัฟรอฟ เรียก FSA ว่า “ โครงสร้างที่ไม่มีตัวตนแล้ว ” [ 464 ] [ 465 ] ภายหลังประกาศว่ารัสเซียพร้อมช่วยเหลือ FSA ด้วยการโจมตีทางอากาศต่อ ISIS [ 466 ] อีกฝ่ายหนึ่ง ในเดือนธันวาคม 2558 ตามข้อมูลสถาบันยุทธศึกษาอเมริกัน กลุ่มที่ระบุตัวเป็น FSA ยังมีอยู่รอบอะเลปโปและฮะมาฮ์และในภาคใต้ของซีเรีย และ FSA ยังเป็น “ กลุ่มกบฏใหญ่สุดและโลกวิสัยที่สุด ” [ 467 ] ในเดือนมีนาคม 2560 FSA ที่ตุรกีหนุนหลังสำเร็จการกวาดล้างรัฐอิสลามจากภาคเหนือของซีเรีย [ 468 ] หลังจากนั้นหันไปพยายามยึดแคนทอนอะฟรินจาก YPG
สภาแห่งชาติซีเรียตั้งเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม 2554 เป็นแนวร่วมกลุ่มต่อต้านรัฐบาลซึ่งมีฐานในประเทศตุรกี สภาแห่งชาติมุ่งยุติการปกครองของอัลอะซัด และสถาปนารัฐประชาธิปไตยสมัยใหม่ SNC มีความเชื่อมโยงกับกองทัพซีเรียเสรี ในเดือนพฤศจิกายน 2555 สภาตกลงรวมกับกลุ่มฝ่ายค้านอีกหลายกลุ่มตั้งเป็นแนวร่วมแห่งชาติซีเรีย SNC มีผู้แทน 22 จาก 60 ที่นั่งในแนวร่วมแห่งชาติซีเรียง [ 469 ] สภาฯ ถอนตัวจากแนวร่วมฯ เมื่อวันที่ 20 มกราคม 2557 เป็นการประท้วงการตัดสินใจของแนวร่วมในการเข้าประชุมการเจรจาเจนีวา [ 470 ]
แนวร่วมอิสลามเป็นการรวมกลุ่มกบฏเจ็ดกลุ่มที่เกี่ยวข้องในสงครามกลางเมืองซีเรีย [ 26 ] มีการประกาศเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2556 [ 471 ] กลุ่มนี้มีนักรบระหว่าง 40,000 [ 472 ] ถึง 60,000 คน โฆษกนิรนามของกลุ่มแถลงว่า กลุ่มจะไม่มีความสัมพันธ์กับแนวร่วมแห่งชาติซีเรีย [ 473 ] แม้สมาชิกกรมการเมืองของกลุ่ม อะห์มัด มุซาแถลงว่า เขาหวังการรับรองจากสภาแห่งชาติซีเรียในความร่วมมือสิ่งที่เขาแนะว่า “ สิ่งที่ชาวซีเรียต้องการ พวกเขาต้องการการปฏิวัติและมิใช่วาระการเมืองและต่างชาติ ” [ 474 ] ซาอุดีอาระเบียหนุนหลังและติดอาวุธกลุ่มนี้อย่างกว้างขวาง [ 475 ] [ 476 ] [ 477 ] กฎบัตรของแนวร่วมอิสลามปฏิเสธมโนทัศน์ ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน และโลกวิสัย และมุ่งสถาปนา รัฐอิสลาม ที่ปกครองโดยมัยลิสอัชชูรา ( Majlis-ash-Shura ) และบังคับใช้ ชะรีอะฮ์ กลุ่มยอมรับชนกลุ่มน้อยชาติพันธุ์และศาสนาที่อาศัยอยู่ในซีเรีย ขณะที่ยังต้อนรับนักรบต่างด้าวที่เข้าร่วมกำลังต่อต้านอะซัด และปฏิเสธวิธียุติสงครามกลางเมืองนอกเหนือจากทางทหาร [ 478 ]
ในเดือนกันยายน 2556 จอห์น เคอร์รี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ แถลงว่ากลุ่มญิฮัดซะละฟีสุดโต่งประกอบเป็น 15–25 % ของกำลังกบฏ [ 479 ] จากข้อมูลของชาลส์ ลิสเตอร์ กบฏประมาณ 12 % เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มที่เชื่อมโยงกับอัลกออิดะฮ์ 18 % เป็นของอะห์รัรอัชชาม และ 9 % เป็นของศุกูรอัชชาม ( Suqour al-Sham Brigade ) [ 480 ] [ 481 ] จำนวนนี้ค้านกับกลุ่มสารสนเทศเจนส์ ( Jane ‘s Information Group ) สิ่งพิมพ์ด้านกลาโหม อ้างว่ากบฏทั้งหมดเกือบครึ่งเข้ากับกลุ่มอิสลาม [ 482 ] ศูนย์ศาสนาและภูมิรัฐศาสตร์ คลังสมอง ( think-tank ) สัญชาติบริติช ซึ่งเชื่อมโยงกับอดีตนายกรัฐมนตรีบริติช โทนี แบลร์ กล่าวว่า กบฏ 60 % อาจจำแนกเป็นพวกหัวรุนแรงอิสลาม [ 483 ] นักรบต่างด้าวเข้าร่วมความขัดแย้งโดยอยู่ฝ่ายค้านซีเรีย [ 484 ] ศูนย์ระหว่างประเทศเพื่อการศึกษาการทำให้หัวรุนแรงและความรุนแรงทางการเมือง ( The International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence ) ประมาณว่านักรบต่างด้าว 2,000–5,500 คนไปประเทศซีเรียนับแต่เริ่มการประท้วง โดยประมาณ 7–11 % มาจากทวีปยุโรป ศูนย์ฯ ยังประมาณว่าจำนวนนักรบต่าวด้าวมีไม่เกิน 10 % ของกองทัพฝ่ายค้าน [ 485 ] อีกการประมาณหนึ่งกะจำนวนนักรบญิฮัดต่างด้าวไว้ 15,000 คนเมื่อต้นปี 2557 [ 486 ] คณะกรรมการยุโรปแสดงความกังวลว่า นักรบบางส่วนอาจใช้ทักษะที่ได้ในประเทศซีเรียกลับมาก่อการร้ายในทวีปยุโรปในอนาคต [ 487 ] ในเดือนตุลาคม 2555 กลุ่มศาสนาอิรักหลายกลุ่มเข้าร่วมความขัดแย้งในซีเรียทั้งสองฝ่าย ซุนนีหัวรุนแรงจากประเทศอิรักเดินทางไปประเทศซีเรียเพื่อต่อสู้กับประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัดและรัฐบาลซีเรีย [ 488 ] นอกจากนี้ ชีอะฮ์จากประเทศอิรัก ในจังหวัดบาบิลและดิยาลา เดินทางไปกรุง ดามัสกัส จากกรุง เตหะราน หรือจากนะญัฟ ประเทศอิรัก นครศักดิ์สิทธิ์ของอิสลามชีอะฮ์ เพื่อพิทักษ์ซัยยิดะห์ซัยนับ ( Sayyida Zeinab ) มัสยิดสำคัญและแท่นบูชาของนิกายชีอะฮ์ในกรุงดามัสกัส [ 488 ] ในเดือนกันยายน 2556 ผู้นำกองพลน้อยกบฏที่ทรงอำนาจ 13 คนปฏิเสธแนวร่วมแห่งชาติซีเรีย และเรียกร้องให้กฎหมายชะรีอะฮ์เป็น “ บ่อเกิดของกฎหมายแหล่งเดียว ” กลุ่มกบฏที่ลงนามมีแนวร่วมอัลนุสเราะ อะห์รัรอัชชามและอัลเตาฮีดรวมอยู่ด้วย [ 489 ]
แนวร่วมอัลนุสเราะซึ่งเชื่อมโยงกับ อัลกออิดะฮ์ [ 490 ] เป็นกลุ่มญีฮัดใหญ่สุดในประเทศซีเรีย มักถือว่าเป็นส่วนที่ก้าวร้าวและรุนแรงที่สุดของฝ่ายค้าน [ 491 ] กลุ่มนี้ก่อเหตุ ระเบิดฆ่าตัวตาย แล้วกว่า 50 ครั้ง ซึ่งรวมเหตุระเบิดที่มีผู้เสียชีวิตหลายครั้งในกรุงดามัสกัสในปี 2554 และ 2555 รัฐบาลซีเรียและรัฐบาลสหรัฐกำหนดให้เป็นองค์การก่อการร้ายในเดือนธันวาคม 2555 [ 95 ] จากข้อมูลของหน่วยข่าวกรองสหรัฐ รัฐบาลตุรกีสนับสนุนกลุ่มนี้มาหลายปีแล้ว [ 443 ] ในเดือนเมษายน 2556 ผู้นำรัฐอิสลามอิรักออกแถลงการณ์เสียงประกาศว่าแนวร่วมอัลนุสเราะเป็นสาขาของตนในประเทศซีเรีย [ 492 ] ผู้นำอัลนุสเราะ อะบู โมฮัมมัด อัลโกลานี ( Abu Mohammad al-Golani ) กล่าวว่า กลุ่มจะไม่รวมกับรัฐอิสลามอิรักแต่จะยังสวามิภักดิ์ต่อ อัยมัน อัซเซาะวาฮิรี ผู้นำอัลกออิดะฮ์ [ 493 ] กำลังคนโดยประมาณของแนวร่วมอัลนุสเราะอยู่ประมาณ 6,000–10,000 คน ซึ่งรวมนักรบต่างด้าวจำนวนมาก [ 494 ] ความสัมพันธ์ระหว่างแนวร่วมอัลนุสเราะและฝ่ายค้านซีเรียพื้นเมืองตึงเครียด แม้อัลนุสเราะต่อสู้ร่วมกับ FSA ในหลายยุทธการ และนักรบ FSA บางส่วนแปรพักตร์ไปแนวร่วมอัลนุสเราะ [ 495 ] มุมมองศาสนาเข้มงวดของมูญาฮิดีนและเจตนาบังคับกฎหมายชะรีอะฮ์รบกวนชาวซีเรียจำนวนมาก [ 496 ] ผู้บัญชาการกบฏบางนายกล่าวหานักรบญีฮัดว่า “ ขโมยการปฏิวัติ ” ปล้นโรงงานซีเรียและแสดงอขันติทางศาสนา [ 497 ] แนวร่วมอัลนุสเราะถูกกล่าวหาว่าปฏิบัติไม่ดีต่อชนกลุ่มน้อยศาสนาและชาติพันธุ์นับแต่ก่อตั้ง [ 498 ]
ชาวเคิร์ด ซึ่งส่วนใหญ่เป็นมุสลิมซุนนี และกลุ่มน้อยยะซีดีส ( Yezidis ) ขนาดเล็กประกอบเป็น 10 % ของประชากรซีเรียเมื่อเริ่มการก่อการกำเริบในปี 2554 พวกเขาถูกเลือกปฏิบัติและละเลยหลายทศวรรษ ขาดสิทธิพลเมือง วัฒนธรรม เศรษฐกิจและสังคมพื้นฐาน [ 499 ] เมื่อการประท้วงเริ่ม สุดท้ายรัฐบาลอะซัดให้ความเป็นพลเมืองแก่ชาวเคิร์ดไร้สัญชาติประมาณ 200,000 คน ในความพยายามเพื่อหยุดการค้านของชาวเคิร์ดที่อาจเกิดขึ้น [ 500 ] การให้สิทธินี้ประกอบกับการสนับสนุนฝ่ายค้านของตุรกีและการมีผู้แทนน้อยเกินในสภาแห่งชาติซีเรีย ส่งผลให้มีชาวเคิร์ดเข้าร่วมสงครามกลางเมืองเป็นจำนวนน้อยกว่าอาหรับซุนนีซีเรีย [ 500 ] ผลคือ ความรุนแรงและการปราบปรามของรัฐในพื้นที่เคิร์ดรุนแรงน้อยลง [ 500 ] ในแง่ของซีเรียหลังอะซัด มีรายงานว่าชาวเคิร์ดปรารถนาอัตตาณัติระดับหนึ่งในรัฐที่กระจายอำนาจปกครอง [ 501 ] เมื่อสงครามกลางเมืองเริ่ม พรรคการเมืองเคิร์ดส่วนใหญ่จัดระเบียบตนเองเป็นคณะกรรมการประสานงานแห่งชาติเพื่อการเปลี่ยนแปลงประชาธิปไตย ( NCC ) โดยถือท่าทีสายกลางมากกว่าต่อรัฐบาลอะซัด ทว่า ในเดือนตุลาคม 2554 ทุกพรรคยกเว้นพรรคสหภาพประชาธิปไตย ( PYD ) ออกจาก NCC ไปตั้งองค์การรวมของตนเอง คือ สภาแห่งชาติเคิร์ด
อาสาสมัครตะวันตกจากกำลังกองโจรประชาชนปฏิวัตินานาชาติ ( International Revolutionary People ‘s Guerrilla Forces ) ต่อสู้ในตับเกาะ กลุ่มนี้ต่อสู้ร่วมกับ SDF หน่วยป้องกันประชาชนเคิร์ดซีเรีย ( YPG ) เข้าสู่สงครามกลางเมืองซีเรียครั้งแรกเป็นคู่สงครามในเดือนกรกฎาคม 2555 โดยยึดเมืองโคบานีซึ่งจนถึงเวลานั้นอยู่ในการควบคุมของรัฐบาลอะซัดซีเรีย กำลังประชาธิปไตยซีเรียก่อตั้งในเดือนธันวาคม 2558 นำโดยหน่วยป้องกันประชาชน ( YPG ) เคิร์ดเป็นหลัก ประมาณการขนาดมีตั้งแต่ 55,000 [ 502 ] ถึง 80,000 คน [ 503 ] ส่วนใหญ่เป็นเคิร์ด แต่นักรบประมาณ 40 % มิใช่เคิร์ด สภาทหารซีเรีย เช่นเดียวกับทหารอาสาสมัครคริสต์ศาสนิกชนหลายกุล่มเดิมก่อตั้งเพื่อคุ้มครองหมู่บ้านคริสต์ศาสนิกชน แต่เข้าร่วมกำลังเคิร์ดเพื่อยึดอัลฮะซะกะฮ์จาก ISIS ในปลายปี 2558 [ 504 ] กำลังคุ้มครองแผ่นดินระหว่างสองแม่น้ำหญิง ( Female Protection Forces of the Land Between the Two Rivers ) เป็นกำลังหญิงล้วนนักรบอัสซีเรียในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรีย ซึ่งต่อสู้เคียงบ่าเคียงไหล่กับหน่วยอื่น ๆ [ 505 ] ความขัดแย้งระหว่างหน่วยป้องกันประชาชนเคร์ด ( YPG ) และกลุ่มอิสลามอย่างแนวร่วมอัลนุสเราะบานปลายตั้งแต่กลุ่มชาวเคิร์ดขับฝ่ายอิสลามออกจากเมืองชายแดนรัสอัลอัยน์ ( Ras al-Ain ) [ 506 ] วันที่ 17 มีนาคม 2559 สภาประชาธิปไตยซีเรีย ฝ่ายการเมืองของ SDF ประกาศการสถาปนาสหพันธรัฐอัตตาณัติในซีเรียเหนือ [ 507 ] สภาประชาธิปไตยซีเรียได้รับเชิญให้เข้าร่วมการประชุมสันติภาพเจนีวาระหว่างประเทศในเดือนมีนาคม 2559 แต่ปฏิเสธคำเชิญ
รัฐอิสลามอิรักและลิแวนต์ ( ISIL ) หรือรัฐอิสลามอิรักและซีเรีย ( ISIS ) ได้เปรียบทางทหารอย่างรวดเร็วในซีเรียตอนเหนือเริ่มตั้งแต่เดือนเมษายน 2556 และในกลางปี 2557 ควบคุมส่วนใหญ่ของภูมิภาคนั้น ขณะที่ผู้สังเกตการณ์สิทธิมนุษยชนซีเรียอธิบายว่าเป็น “ กลุ่มแข็งแกร่งที่สุด ” [ 508 ] กลุ่มกำหนดกฎหมาย ชะรีอะฮ์ เข้มงวดเหนือดินแดนที่ตนควบคุม จนถึงปี 2557 กลุ่มสวามิภักดิ์ต่อ อัลกออิดะฮ์ ซึ่งมีนักรบชาวอิรัก อะบู บักร์ อัลบัฆดาดี และมีนักรบโดยประมาณ 7,000 คนในประเทศซีเรีย ซึ่งมีผู้ที่มิใช่ชาวซีเรียหลายคน ถูกยกย่องว่าทุจริตน้อยกว่ากลุ่มทหารอาสาสมัครอื่นแต่ถูกวิจารณ์ว่าละเมิดสิทธิมนุษยชน [ 509 ] และไม่มีขันติต่อกลุ่มทหารอาสาสมัคร นักหนังสือพิมพ์หรือคนงานช่วยเหลือต่างประเทศ ซึ่งสมาชิกถูกขับไล่ กักขัง [ 510 ] หรือประหารชีวิต ไมเคิล ไวส์ ( Michael Weiss ) เขียนว่า ISIL ไม่ถูกรัฐบาลซีเรียมุ่งเป้า “ ด้วยความกระตือรือร้นอย่างเดียวกัน ” กับกลุ่มแยกกบฏอื่น [ 428 ] ในฤดูร้อน 2557 ISIL ควบคุมหนึ่งในสามของประเทศซีเรีย สถาปนาตนเป็นกำลังครอบงำของฝ่ายค้านซีเรีย พิชิตยับฮัตอัลนุสเราะ ( Jabhat al-Nusra ) ในเขตผู้ว่าราชการเดอีร์เอซซอร์ ( Deir Ezzor Governorate ) และอ้างสิทธิควบคุมเหนือการผลิตน้ำมันและแก๊สส่วนใหญ่ของประเทศซีเรีย รัฐบาลซีเรียไม่เริ่มต่อสู้กับ ISIL จนเดือนมิถุนายน 2557 แม้มีอยู่ในประเทศซีเรียตั้งแต่เดือนเมษายน 2556 จากข้อมูลของข้าราชการเคิร์ดผู้หนึ่ง [ 512 ] ISIL สามารถเกณฑ์นักรบได้กว่า 6,300 คนในเดือนกรกฎาคม 2557 เดือนเดียว [ 513 ] ในเดือนกันยายน 2557 มีรายงานว่า กบฏซีเรียบางส่วนลงนามความตกลง “ ไม่รุกราน ” กับ ISIL ในชานกรุง ดามัสกัส โดยอ้างความไร้สามารถจัดการกับทั้งการโจมตีของ ISIL และกองทัพซีเรียได้พร้อมกัน [ 514 ] ทว่า กบฏซีเรียบางส่วนประณามข่าวสนธิสัญญา “ ไม่รุกราน ” ISIL ยังวางระเบิดในพื้นที่นครโบราณพัลไมรา นครซึ่งมีประชากร 50,000 คน พัลไมรานับเป็นแหล่ง มรดกโลก ของยูเนสโก เพราะเป็นที่ของซากปรักโรมันโบราณที่กว้างใหญ่และรักษาดีที่สุดแห่งหนึ่งในโลก [ 515 ]
ประเทศจำนวนหนึ่ง รวมทั้งสมาชิก นาโต้ หลายประเทศ เข้าร่วมกำลังเฉพาะกิจร่วมผสม ( Combined Joint Task Force ) โดยหลักเพื่อต่อสู้กับ ISIL และสนับสนุนกลุ่มกบฏที่ถูกมองว่าสายกลางและเป็นมิตรต่อชาติตะวันตกอย่าง กองทัพซีเรียเสรี ประเทศที่ดำเนินการโจมตีทางอากาศในประเทศซีเรียมีสหรัฐ ออสเตรเลีย บาห์เรน แคนาดา ฝรั่งเศส จอร์แดน เนเธอร์แลนด์ ซาอุดีอาระเบีย ตุรกี สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์และสหราชอาณาจักร [ 516 ] สมาชิกบางประเทศเกี่ยวข้องกับความขัดแย้งนอกเหนือจากการสู้รบกับ ISIL คือ ประเทศตุรกีถูกกล่าวหาว่าต่อสู้กับกำลังเคิร์ดในประเทศซีเรียและอิรัก รวมทั้งการประสานงานด้านข่าวกรองกับ ISIL ในบางกรณี [ 517 ] [ 518 ] ข้อสรุปของการประเมินที่เป็นความลับสูงที่สำนักข่าวกรองกลาโหม ( DIA ) ดำเนินการและเสนาธิการร่วมในปี 2556 มีว่า ประเทศตุรกีเปลี่ยนโครงการอาวุธลับของสหรัฐเพื่อสนับสนุนกบฏสายกลางซึ่งไม่มีอยู่แล้วเป็นโครงการจัดหาการสนับสนุนทางเทคนิคและลอจิสติกส์แบบไม่เลือกแก่ฝ่ายค้านทั้งหมด ซึ่งรวมยับฮัตอัลนุสเราะและรัฐอิสลาม [ 443 ]
ทั้งรัฐบาลซีเรียและฝ่ายค้านได้รับการสนับสนุนทั้งทางทหารและการทูตจากต่างประเทศซึ่งนำให้ความขัดแย้งนี้ถูกขนานนามว่า สงครามตัวแทน [ 519 ] ภาคีหลักที่สนับสนุนรัฐบาลซีเรีย ได้แก่ ประเทศรัสเซีย อิหร่านและ ฮิซบุลลอฮ์ ทั้งสองประทเศพัวพันในสงครามทั้งทางการเมืองและลอจิสติกส์โดยจัดหายุทธภัณฑ์ การฝึกกำลังพลและกำลังรบ รัฐบาลซีเรียยังได้รับอาวุธจากประเทศรัสเซียและการสนับสนุนข่าวกรองทางสัญญาณโดยตรงจากหน่วยอำนวยการข่าวกรองหลัก ( GRU ) [ 520 ] นอกเหนือไปจากการสนับสนุนทางการเมืองอย่างสำคัญจากรัสเซีย [ 521 ] องค์กรฝ่ายค้านหลักของซีเรีย หรือแนวร่วมซีเรีย ได้รับการสนับสนุนทางการเมือง ลอจิสติกส์และทางทหารจากสหรัฐ บริเตนและฝรั่งเศส [ 522 ] กบฏซีเรียบางส่วนได้รับการฝึกจากซีไอเอที่ฐานทัพในประเทศกาตาร์ จอร์แดนและซาอุดีอาระเบีย [ 523 ] ภายใต้โครงการทิมเบอร์ซิกามอร์ ( Timber Sycamore ) และความเคลื่อนไหวซ่อนเร้นอื่น เจ้าหน้าที่ซีไอเอและทหารปฏิบัติการพิเศษของสหรัฐฝึกและติดอาวุธนักรบฝ่ายกบฏเกือบ 10,000 คนเป็นมูลค่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐตั้งแต่ปี 2555 [ 524 ] ฝ่ายค้านซีเรียยังได้รับการสนับสนุนทางลอจิสติกส์และการเมืองจากรัฐซุนนี ที่สำคัญคือ ประเทศตุรกี กาตาร์และซาอุดีอาระเบีย ทว่ารัฐผู้สนับสนุนหลักทั้งสามมิได้ส่งกำลังพัวพันโดยตรงในสงคราม แม้ประเทศตุรกีมีอุบัติการณ์ชายแดนกับกองทัพซีเรีย เดอะไฟแนนเชียลไทมส์และดิอินดีเพนเดนต์รายงานว่าประเทศกาตาร์ให้เงินทุนกบฏซีเรียมากถึง 3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ [ 525 ] มีรายงานว่าประเทศกาตาร์เสนอข้อตกลงลี้ภัยประมาณ 50,000 ดอลลาร์สหสรัฐต่อปีแก่ผู้แปรพักตร์และครอบครัว [ 525 ] ประเทศซาอุดีอาระเบียเป็นกลุ่มหลักที่ให้เงินสนับสนุนและติดอาวุธฝ่ายกบฏ [ 526 ] ในปี 2557 ฝ่ายข่าวกรองสหรัฐประมาณการว่าฝ่ายค้านได้รับเงินทุนสนับสนุนจากซาอุดีอาระเบียปีละ 700 ล้านดอลลาร์สหรัฐ การกำหนด FSA เป็นกลุ่มแยกฝ่ายค้านสายกลางโดยตะวันตกทำให้ FSA ได้รับอาวุธทันสมัยและการสนับสนุนอื่นจากสหรัฐ ตุรกีและประเทศอ่าวบางประเทศซึ่งเพิ่มสมรรถนะการสู้รบรวมของกบฏอิสลามิสต์ [ 446 ] [ 447 ] สถานีโทรทัศน์ฝรั่งเศส ฟรานซ์ 24 รายงานว่ารัฐอิสลามอิรักและลิแวนต์ ซึ่งมีนักรบญิฮัดต่างด้าวประมาณ 3,000 คน [ 527 ] “ ได้รับการบริจาคเอกชนจากรัฐอ่าว ” [ 528 ] มีการประมาณว่า ISIL ขายน้ำมันเป็นมูลค่าระหว่าง 1–4 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อวันแก่ผู้ซื้อชาวตุรกีเป็นหลัก ระหว่างอย่างน้อยหกเดือนในปี 2556 ซึ่งช่วยการเติบโตของกลุ่มอย่างมาก [ 529 ] รัฐบาลตุรกียังถูกกล่าวหาว่าช่วยเหลือ ISIL โดยเพิกเฉยต่อการขนย้ายอาวุธ นักรบ น้ำมันและโบราณวัตถุที่ถูกปล้นอย่างผิดกฎหมายข้ามชายแดนทางใต้ [ 530 ] ในปี 2558 ประเทศกาตาร์ ซาอุดีอาระเบียและตุรกีหนุนหลังกองทัพพิชิตดินแดนอย่างเปิดเผย ซึ่งเป็นกลุ่มกบฏรวมซึ่งมีรายงานว่ารวมแนวร่วมอัลนุสเราะซึ่งเกี่ยวข้องกับอัลกออิดะฮ์และแนวร่วมซาลาฟีอีกหนึ่ง เรียก อะห์รัรอัชชาม และฟัยลักอัลชาม แนวร่วมของกลุ่มกบฏที่เชื่อมโยงกับภราดรภาพมุสลิม [ 449 ] [ 450 ] กลุ่มฝ่ายค้านเคิรดซีเรียหลัก PYD มีรายงานว่าได้รับการสนับสนุนทางลอจิสติกส์และการฝึกฝนกำลังพลจากอิรักเคอร์ดิสถาน อาสาสมัครต่างประเทศเข้าร่วมการพิพาทนี้เพื่อคัดค้านอะซัด ส่วนใหญ่เป็นญิฮัด แต่บางคน เช่น Mahdi al-Harati ( อดีตผู้บังคับบัญชาใน สงครามกลางเมืองลิเบีย ) ร่วมสนับสนุนฝ่ายค้านซีเรีย [ 531 ] ศูนย์การศึกษาการกลายเป็นหัวรุนแรงและความรุนแรงทางการเมืองระหว่างประเทศ ( The International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence ) ประมาณการว่ามีนักรบต่างประเทศ 2,000–5,500 คนเดินทางไปประเทศซีเรียนับแต่เริ่มต้นการประท้วง ประมาณร้อยละ 7–11 มาจากทวีปยุโรป มีประมาณการว่าจำนวนนักรบต่างประเทศไม่เกินร้อยละ 10 ของกองทัพฝ่ายค้าน [ 532 ] ต้นปี 2557 มีประมาณการญิฮัดต่างประเทศไว้ 15,000 คน [ 486 ] ในเดือนตุลาคม 2555 กลุ่มศาสนาในอิรักหลายกลุ่มเข้าร่วมความขัดแย้งในประเทศซีเรียทั้งสองฝ่าย ซุนนีหัวรุนแรงจากประเทศอิรักเดินทางเข้าสู่ประเทศซีเรียเพื่อต่อสู้รัฐบาลซีเรีย [ 488 ] ในเดือนธันวาคม 2558 กลุ่ม Soufan ประมาณการว่ามีนักรบต่างประเทศรวม 27,000–31,000 คนจาก 86 ประเทศเดินทางไปประเทศซีเรียและอิรักเพื่อเข้าร่วมกับกลุ่มสุดโต่ง [ 533 ]
สันนิบาตอาหรับ สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป และอีกหลายประเทศประณามการใช้ความรุนแรงต่อผู้ประท้วง สันนิบาตอาหรับระงับสมาชิกภาพของซีเรียเพราะการตอบสนองต่อวิกฤตการณ์ดังกล่าวของรัฐบาล แต่ให้ที่นั่งแก่แนวร่วมแห่งชาติซีเรียเมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2556 [ 534 ] สันนิบาตอาหรับยังส่งคณะผู้แทนสังเกตการณ์ในเดือนธันวาคม 2554 โดยเป็นส่วนหนึ่งของข้อเสนอการแก้ไขวิกฤตการณ์อย่างสันติ มีความพยายามระงับวิกฤตการณ์อื่นอีก ผ่านการแต่งตั้ง โคฟี อันนัน เป็นผู้แทนทางการทูตพิเศษ เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม 2555 กาชาดสากล ประเมินความขัดแย้งซีเรียว่าเป็น “ การขัดกันด้วยอาวุธไม่ระหว่างประเทศ ” ( เป็นศัพท์กฎหมายของ สงครามกลางเมือง ) ฉะนั้น จึงบังคับใช้กฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศภายใต้ อนุสัญญาเจนีวา ต่อซีเรีย สงครามลดระดับลงเป็นการคุมเชิงในต้นปี 2556 โดยฝ่ายกบฏค่อย ๆ ได้พื้นที่ในบางบริเวณ [ 535 ] [ 536 ] ขณะที่ในบางบริเวณ ฝ่ายรัฐบาลก็ค่อย ๆ ได้พื้นที่เช่นกัน [ 537 ] กลุ่มสิทธิมนุษยชนรายงานว่า การละเมิดส่วนใหญ่กระทำโดยกำลังรัฐบาลซีเรีย และการสืบสวนของสหประชาชาติสรุปว่า การละเมิดของรัฐบาลนั้นมีความร้ายแรงและขอบเขตสูงสุด [ 538 ] [ 539 ]
การเจรจาสันติภาพในกรุงเวียนนา 30 ตุลาคม 2558 ระหว่างสงคราม มีการริเริ่มสันติภาพระหว่างประเทศหลายครั้งที่สันนิบาตอาหรับ สหประชาชาติและตัวแสดงอื่นจัดการ [ 540 ] รัฐบาลซีเรียปฏิเสธความพยายามเจรจากับฝ่ายที่เรียกว่ากลุ่มก่อการร้ายติดอาวุธ [ 541 ] วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2559 ยูเอ็นประกาศเริ่มการเจรจาสันติภาพซีเรียเจนีวาที่ยูเอ็นเป็นตัวกลางอย่างเป็นทางการ [ 108 ] ซึ่งกลุ่มสนับสนุนซีเรียนานาชาติ ( International Syria Support Group ) ในกรุงเวียนนาตกลงกัน วันที่ 3 กุมภาพันธ์ ตัวกลางสันติภาพซีเรียของยูเอ็นระงับการเจรจา [ 542 ] วันที่ 14 มีนาคม การเจรจาสันติภาพเจนีวาเริ่มอีกครั้ง รัฐบาลซีเรียยืนกรานว่าการอภิปรายเรื่องประธานาธิบดีบัชชาร อัลอะซัด “ เป็นเส้นแดง ” ทว่า ประธานาธิบดีซีเรียบัชชาร อัลอะซัดกล่าวว่าเขาหวังว่าการเจรจาสันติภาพในเจนีวาจะยังผลจับต้องได้ และเน้นความจำเป็นของกระบวนการทางการเมืองในประเทศซีเรีย [ 543 ] การเจรจารอบใหม่ระหว่างรัฐบาลาซีเรียและกลุ่มกบฏซีเรียบางกลุ่มได้ข้อสรุปในวันที่ 24 มกราคม 2560 ในกรุงอัสตานา ประเทศคาซัคสถาน โดยรัสเซีย อิหร่านและตุรกีสนับสนุนความตกลงหยุดยิงที่เป็นนายหน้าในปลายเดือนธันวาคม 2559 [ 544 ] เจ้าหน้าที่รัสเซียอธิบายการเจรจากระบวนการอัสตานาว่าเป็นการเสริมการเจรจากระบวนการเจนีวาที่สหประชาชาตินำ [ 544 ] วันที่ 4 พฤษภาคม 2560 ในการประชุมกรุงอัสตานารอบสี่ ผู้แทนรัสเซีย อิหร่านและตุรกีลงนามบันทึกความเข้าใจซึ่งมีการตั้ง “ เขตลดขอบเขตสงคราม ” ในซีเรีย มีผลวันที่ 6 พฤษภาคม 2560 [ 545 ] [ 546 ]

องค์กรเหนือรัฐ
องค์กรสิทธิมนุษยชน
สื่อ

beginning : https://www.jorihulkkonen.com
category : ฟุตบอล